Rotterdam acht keer anders

Dit is een wandeling uit de gids ‘Rotterdam acht keer anders’ van stadsgids Gerard Goudriaan (zie het kadertje onderaan). We starten bij station Rotterdam Blaak. En buiten loop je gelijk langs de Markthal uit 2014. Of je hem nou mooi vindt of niet, dit spectaculaire gebouw van 37 meter hoog is niet te missen. Dus in die zin is het zeker een architectuuricoon.

Wonen in een aardbei

Als je binnen een kijkje neemt, tref je grote schilderingen op de gebogen wanden en plafond. Groente, fruit, vis en bloemen matchen met de koopwaar in de vele marktkraampjes. ‘De Hoorn des Overvloeds’ heet dit kunstwerk. In de enorme overkapping zie je trouwens raampjes van de 200 appartementen die het gebouw telt. Gek om in een aardbei, kers of paprika te wonen en de hele dag uit te kijken op het krioelende winkelpubliek onder je.

Muren stofzuigen

Langs de Potlood, een wat grauwe blikvanger, wandel je naar een ander bekend woonblok: het Blaakse Bos met de Kubuswoningen van architect Piet Blom. De op een punt balancerende woningen roepen vragen op hoe het er vanbinnen uitziet. Uniek wonen is het zeker, zo toont tv-programma Binnenstebuiten (bekijk de uitzending hier). Maar binnen kun je geen normale kast kwijt én je moet wekelijks de muren stofzuigen.

Witte wolkenkrabber

Langs de historische schepen van de Oude Haven, de plek waar Rotterdam ooit uit z’n ei kroop als havenstad, wandel je langs het opvallende Witte Huis. Het werd in 1887 gebouwd naar voorbeeld van de Amerikaanse wolkenkrabbers. Destijds was dit het hoogste kantoorgebouw van Europa, wat je je bijna niet meer kunt voorstellen. De 43 meter hoge ‘wolkenkrabber’ valt in het niet bij de imposante kolossen die in de buurt zijn verrezen.

Art nouveau

Routemaker Gerard Goudriaan heeft het gebouw geselecteerd omdat het een van de weinige markante gebouwen in het centrum van Rotterdam is die gespaard zijn gebleven bij het bombardement van 14 mei 1940. Maar ook vanwege de bijzondere details in de stijl van de art nouveau is dit gebouw iconisch te noemen.

Wat is een icoon?

Wat de vraag oproept: wat is dat precies, een architectuuricoon? Volgens Gerard kan een bouwwerk iconisch zijn omdat het zeer herkenbaar of onmisbaar is voor de eigen stadsbevolking. Ook iconisch zijn gebouwen die volgens het brede publiek echt horen bij een specifieke stad, in dit geval Rotterdam. Een gebouw dat belangrijk is in de ontwikkeling van de architectuur geldt eveneens als icoon.

Uit de Meccano-doos

We komen langs zo’n bouwwerk dat met de stad is verbonden: de Koningshavenbrug uit 1927. Deze spoorwegbrug – die zo lijkt weggelopen uit een Meccano-doos – heeft al sinds 1993 geen functie meer: een spoortunnel nam het treinverkeer over. Maar de geplande sloop was voor veel Rotterdammers ondenkbaar: zij kwamen massaal in het geweer. Wat volgens Gerard Goudriaan toont dat Rotterdammers de brug – in de volksmond liefkozend De Hef genoemd – als onafscheidelijk onderdeel van de stad zien.

Maastoren, Zalmhaventoren en De Rotterdam

Over het brede water van de Nieuwe Maas krijgen we mooi zicht op de Erasmusbrug en de Kop van Zuid in de verte. Boven alles uit steekt de Maastoren, tot 17 maart 2021 het hoogste gebouw van Nederland. Nu is dat de Zalmhaventoren die je aan de andere kant van het water ziet verrijzen. Niet hoger maar wel imposanter is De Rotterdam op de Kop van Zuid.

Lawaaiige Peperklip

Verderop in de wandeling komen we langs dit bijzondere gebouw met verspringende torens van architect Rem Koolhaas. Maar eerst zien we een bescheidener architectuuricoon: de Peperklip, in 1983 winnaar van de Betonprijs. Als overvliegende meeuw zie je dat het de vorm heeft van een opengebogen paperclip. Wij zijn van de straat en zouden er zo voorbij zijn gelopen als Gerard Goudriaan ons niet bij de architectuurles had gehouden. Dat een gebouw iconisch is, wil niet zeggen dat je er ook prettig kunt wonen. Bewoners hebben twintig jaar lang gezucht onder de geluidsoverlast, veroorzaakt door de vorm van het gebouw.

Trillende tuien

Niet alleen voor Rotterdammers maar voor alle Nederlanders is de Erasmusbrug over de Nieuwe Maas een architectuuricoon van jewelste. Terwijl een ijskoude wind de tranen uit onze ogen blaast, kijken we op tegen de lange tuien (staalkabels) waarmee het brugdek is opgehangen aan een stalen pyloon van 139 meter hoog. Na opening in 1996 bleek dat het brugdek al bij windkracht zes onverwacht begon te slingeren als een gek door trillende tuien. Gelukkig hebben ze dit probleem kunnen oplossen.

Villa’s voor havenbaronnen

Terugkijkend vanaf de brug heb je trouwens prachtig zicht op eerder genoemd icoon De Rotterdam. Verderop wandelen we over de Parklaan, een onverwachts fraaie laan met herenhuizen en villa’s uit het midden van de 19de eeuw, waarvan vele rijksmonument zijn. Hier woonden zeer welgestelde Rotterdammers: kolenhandelaren, bankiers, havenbaronnen. Op Parklaan 17 (aan de overkant) zie je Villa Jamin, gebouwd voor Henri Jamin, de Rotterdamse bakker en oprichter van de gelijknamige winkelketen.

Iconische Euromast

Maar we komen hier voor de Parklaanflat uit 1933, volgens Gerard Goudriaan het eerste hoge flatgebouw van Rotterdam, gebouwd in de geest van het Nieuwe Bouwen. Om de hoek krijgen we zicht op een andere beroemd bouwwerk: de Euromast uit 1960. Het iconische is volgens Gerard niet alleen te verklaren door z’n hoogte maar ook door z’n symboliek als toonbeeld van de wederopbouw.

Dudok en Depot

Mocht de 185 meter hoge Euromast omvallen, dan zou hij met z’n antenne café-restaurant Dudok in het Park in tweeën kunnen splijten. Dat weerhoudt ons er niet van daar even te lunchen, een aanrader. Daarna komen we langs een stel architectuuriconen waarvan wat ons betreft het Depot van museum Boijmans Van Beuningen eruit springt. Hier bewaren ze de complete kunstcollectie van het museum en bieden ze bezoekers een kijkje achter de schermen van het museum. Daarmee is het het eerste toegankelijke kunstdepot ter wereld.

Blanda Blank

In de volksmond heet het gebouw ‘De Pot’, en je snapt het als je ervoor staat. Opkijkend tegen de 39.5 meter hoge ronde wanden van het gigantische bouwwerk zie je de halve stad weerspiegeld in de 1664 spiegelpanelen. En jezelf: dat lokt spiegel-selfies uit. Het gebouw is geïnspireerd op een roestvrij stalen schaal van IKEA, de Blanda Blank, die per toeval als suikerpot op de tafel stond tijdens de voorbesprekingen over het ontwerp voor het gebouw. Toen architect Winy Maas een schep suiker in zijn thee deed, viel het kwartje.

Kabouter Buttplug

We gaan het Depot – waar liefst 151.000 kunstwerken liggen opgeslagen – zeker nog eens bezoeken. Maar vandaag wachten nog meer iconen, waarover je maar moet lezen in de fraaie wandelgids van Gerard Goudriaan: Kunsthal, Huis Sonneveld, Lijnbaan, Schouwburgplein en Groothandelsgebouw. Samen met Kabouter Buttplug brengen ze ons naar eindpunt Rotterdam CS, volgens een architectuurrecensent “een iconisch voorbeeld van moderne architectuur en een ware blikvanger in de stad”.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling hebben we gedaan op zaterdag 24 februari 2024. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je downloaden op Wandelzoekpagina.nl.

Deze wandeling op Wandelzoekpagina.nl >>