Pittige stadswandeling

Het is al met al een pittige stadswandeling, 15 kilometer maar liefst. Met zoveel te zien onderweg is het aan te bevelen vroeg op pad te gaan. Ik had de handicap dat het volgens Buienradar vanaf 's middags zou gaan gieten, dus ik jakkerde voort als een boef die net de Kunsthal had leeggeroofd.

Lommerrijke singels

Het eerste deel van de wandeling voert over de lommerrijke Heemraadsingel, een groene gracht met tientallen boomsoorten, waaronder de dikste esdoorns van Rotterdam. In de bomen nestelen in de lente veel spreeuwen. Nu, hartje winter, loerde alleen een enkele trieste duif tussen kale takken.

Singels dankzij cholera

De Heemraadsingel is onderdeel van het waterproject van ir. Rose dat de uitbraak van cholera in de 19e eeuw moest voorkomen. Door de parkachtige aanleg aan de rand van de stad vestigden er zich veel welgestelden, en aan de statige huizen zie je ook wel dat Jan Splinter hier niet zijn domicilie heeft.

Van appels tot motorfiets

Let even op vier bezienswaardigheden onderweg:

• Joekels van houten appels van kunstenaar Kees Franse die aan de Heemraadsingel gewoond heeft
• De bijzondere Chaise Longue van de Spaans-Nederlandse kunstenares Dora Dolz
• De voormalige burgemeesterswoning
• De zilveren motorfiets 'Eenzaam Avontuur', monument voor schrijfster Anna Blaman die regelmatig een motor bereed

Delfshaven

Je pas vertraagt vanzelf in het intieme Delfshaven. Hier kun je de sfeer van een haven in vroeger tijden opsnuiven, ver weg van de uitbundige hoogstandjes van Nieuwe Maas & co, waar de wandeling straks doorheen voert.

Piet Hein

Leuk om te bedenken dat Pieter Pieterszoon Heyn hier geboren is en in 1628 de Spaanse Zilvervloot veroverde (stom genoeg ging ik er altijd van uit dat Pietje een Amsterdams lefgozertje was, tegenvallertje).

Kolonie van Delft

Delfshaven heeft een bijzondere historie: ze ontstond rond 1400 als kolonie van Delft in de functie van vooruitgeschoven zeehaven. Daarmee ging Delft de concurrentie aan met Rotterdam, onder meer met de export van bier en laken.

Scheepsbouw & jeneverstokerij

De bevolking van Delfshaven leefde vooral van scheepsbouw (zoals de scheepswerf van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie), branderijen, jeneverstokerijen en visvangst. De zoutziederij leverde vooral aan haringvissers. De traankokerij verwerkte de walvistraan die Groenlandvaarders aanvoerden.

Hoekse & Kabeljauwse twisten

De geschiedenis van Delfshaven barst van de roerige momenten, zoals de bezetting door de Spanjaarden, de Hoekse en Kabeljauwse twisten, branden, overstromingen, welvaart en armoede. Ook Delfshaven kampte met het economische verval in Holland: de VOC hield in 1792 op te bestaan, en de bloei van brandewijnindustrie en haringvisserij was voorbij. De scheepvaart verplaatste zich naar Rotterdam en Delfshaven verzonk in schulden. In 1886 werd Delfshaven door Rotterdam ingelijfd.

Pelgrimvaderskerk & Henkespand

De rijke historie zie je terug in vele monumentale panden: de Pelgrimvaderskerk, het prachtige Henkespand met de ooievaar op de gevel, het Oude Raadhuis van de stad Delfshaven, museum De Dubbelde Palmboom, het authentieke Zakkendragershuisje, de korenmolen De Distilleerketel en het Weeshuis.

Manhattan aan de Maas

Ja en dan sta je even voorbij restaurant Parkheuvel oog in oog met de veelgeroemde skyline van Rotterdam, ook wel Manhattan aan de Maas genoemd. Tikkeltje overdreven is dat wel, maar wat een schitterend gezicht: de brede rivier met Erasmusbrug en Maastoren, met 165 meter het hoogste gebouw van Nederland. Even lullig doen: het hoogste gebouw ter wereld is Burj Khalifa in Dubai: 828 meter.

Uitzichtpunt Parkheuvel

Vanaf Parkheuvel kun je je ogen mooi laten dwalen over die skyline. Aan de overzijde van de Maas ligt 'De Rotterdam', ooit het vlaggenschip van de Holland Amerika Lijn. In 1958 liep het passagiersschip van de helling bij de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij. Rechts op beide Maasoevers zie je de ventilatiegebouwen van de Maastunnel, ontworpen door stadsarchitect A. van der Steur. In het park prijkt de Euromast van architect Maaskant.

Scheepvaart

Dat Rotterdam nog steeds een havenstad van jewelste is, werd me duidelijk toen ik een half uur voor de Koninginnebrug moest wachten waar net op dat moment de gigantische oliepijpenlegger Sapura Diamante met sleepboten en veel passen en meten doorheen werd gesjord. Indrukwekkend gezicht. Het splinternieuwe offshore-schip gaat voor de kust van Brazilië diepzee-olievelden ontwikkelen tot een diepte van 2.500 meter.

Wilhelminapier

Oude havengebouwen, pakhuizen en moderne hoogbouw kenmerken de Wilhelminapier. Hotel New York, met zijn kenmerkende koperen gekoepelde torens, was vroeger hoofdkantoor van de Holland Amerika Lijn. Ooit vertrokken hiervandaan Europese emigranten per schip naar Amerika.

Lost Luggage Depot

De pier is symbool geworden van de 19e- en 20e-eeuwse emigratie naar Amerika. Neem vlakbij Hotel New York een kijkje bij het bijzondere gietijzeren beeld Lost Luggage Depot van de Canadese beeldend kunstenaar Jeff Wall. Het beeld verwijst naar het afscheid dat emigranten hier namen van hun 'oude leven'.

Volgepakt met cultuur

Inmiddels is dit gebiedje volgepakt met 'cultuur', zoals het Nieuwe Luxor Theater, Las Palmas II, het Nederlands Fotomuseum en bioscoop Lantaarn Venster. Aan de overkant van de Rijnhaven ligt Katendrecht met nog een paar havenbedrijven, zoals Provimi (=proteïnen, vitaminen en mineralen). Aan de noordkant van de pier ligt het 19e-eeuwse waterfront, met het gebouw van de Steenkolenhandelsvereniging (SHV) aan de ene kant en het karakteristieke gebouw van het Wereldmuseum aan de andere kant van de Veerhaven. Je komt ogen tekort.

Havens

Wie Rotterdam zegt, zegt scheepvaart en havens. Behalve Delfshaven kom je door een aantal levendige stadshavens, zoals de Oude Haven, de Wijnhaven en de Leuvehaven, die tot in de zeventiger jaren van de vorige eeuw nog volop voor scheepvaart en opslag in gebruik waren.

Oude Haven & Wijnhaven

Let in die havens vooral op de bijzondere historische schepen die er liggen afgemeerd. In de Oude Haven is een scheepshelling in oude stijl aangelegd. Het Witte Huis aan de Wijnhaven was in 1898 het hoogste kantoorgebouw van Europa met grandioos uitkijkpunt vanaf het dak! In de Wijn- en de Leuvehaven ligt het felrode Lichtschip, ooit een vast baken in zee voor de scheepvaart, nu een restaurant.

'De verwoeste stad' van Zadkine

Rechts van de haven zie je het beroemde beeld van Zadkine, ‘De verwoeste stad’ (1953). Het symboliseert de wreedheid van het Duitse bombardement in 1940, dat een groot deel van de historische binnenstad verwoestte.

Musea

Trek voor deze pittige wandeling flink tijd uit en bezoek bijvoorbeeld een van de vele musea die je onderweg tegenkomt. Aan het eind van de wandeling dook ik weg voor de plensbuien in het heerlijke Museum Boijmans van Beuningen. Daar draaide juist de bezienswaardige expositie 'Framing sculpture' over Brancusi, Rosso en Man Ray.

Naaimachine & paraplu

Van die laatste is overigens een intrigerende foto te zien: een tafel met een naaimachine en een paraplu. Erbij staat een citaat uit het boek van Comte de Lautréamont, dat hét motto werd voor de surrealisten: “Zo mooi als de toevallige ontmoeting van een naaimachine en een paraplu op de operatietafel.”

Zonder paraplu, maar met aardig wat culturele bagage, stapte ik goedgemutst de regen in, op weg naar thuishaven Amsterdam.

Dertien musea

De volgende dertien musea vind je op je pad:

• OorlogsVerzetsMuseum (onder Pieter de Hooghbrug)
• Belasting- en Douanemuseum (Parklaan 14/16)
• Kunsthal (Westzeedijk 341)
• Natuurhistorisch museum (Westzeedijk 345)
• Wereldmuseum (Willemskade 25)
• Nederlands Fotomuseum (Wilhelminakade 332)
• Kijk-Kubus Museum Woning (Overblaak 70)
• Mariniersmuseum (Wijnhaven 7)
• Havenmuseum (Leuvehaven 50/72)
• Maritiem museum (Leuvehaven 1)
• Museum Boijmans van Beuningen (Museumpark 18/20)
• Chabotmuseum (Museumpark 11)
• Nederlands Architectuur Instituut (Museumpark 25)