Trage Tocht Utrechtse Heuvelrug | Rondwandeling vanuit Leersum

Knisperend lenteweer. Heuveltje op, heuveltje af ga je langs alle hoogtepunten van de Utrechtse Heuvelrug. Klapper: uitzichttoren De Kaap, vanwaar je het halve land kunt overzien. Landgoederen plus een aangenaam terras tref je ook al. Topwandeling!

Historische Postweg

Halverwege ruilt deze wandeling dichte oude bossen in voor meer open gebied. Op de rand van het bos wandel je over de historische Postweg. Ooit reed hier de tram tussen Utrecht en Rhenen, nu is het een prachtige laan, omzoomd met oude, statige beuken.

Kaapse Bossen

Deze Trage Tocht trekt langs alle hoogtepunten van de Utrechtse Heuvelrug. Steeds kom je langs mooie uitzichtpunten, bijvoorbeeld bij de graftombe van Nellestein op de Donderberg, op De Kaap en bij St. Helenaheuvel. De wandeling voert voor een groot deel door de uitgestrekte Kaapse Bossen.

Familie Swellengrebel

Haha, gekke naam, Kaapse Bossen. Heeft dat iets met De Kaap in Zuid-Afrika te maken?, dacht ik direct. Verdomd het is zo: na terugkomst uit Zuid-Afrika kocht de familie Swellengrebel (haha, gekke naam) rond 1750 dit gebied, dat destijds uit heide en zandverstuivingen bestond. Zij gaven het de naam Kaapse Bossen.

Hart van de Utrechtse Heuvelrug

Die Kaapse Bossen, in het hart van de Heuvelrug, vormen een favoriet wandelgebied. Het kan er op zondag stikdruk zijn. Op deze zonnige zaterdag was het vooral druk met vogeltjes die de lente in de bol hadden. Sowieso is er een grote variatie aan dieren en planten. Dankzij Natuurmonumenten: die heeft het oorspronkelijk eentonige productiebos omgevormd tot een natuurlijk en gevarieerd bos. Fijne organisatie, ga zo door!

Appelvink & bosuil

In deze bossen leven appelvinken, bosuilen en verschillende soorten spechten (“haha”, lachte de Groene Specht me uit). De boommarter gebruikt oude spechtenholen om zijn jongen in groot te brengen. In de herfst barst het hier van de paddenstoelen, in alle kleuren en vormen. De das schijnt hier overigens ook voor te komen, da’s leuk. Haha, énige woordspeling.

De Kaap

Vanaf uitzichttoren De Kaap kijk je vanaf ruim 25 meter hoogte schitterend uit over vrijwel de hele Utrechtse Heuvelrug. Van de Amerongse Berg in het oosten tot de Domtoren van Utrecht in het westen. Bij mooi weer zie je in het zuiden zelfs de Rijn als een zilveren lint door de weilanden stromen. En daar in de verte, is dat niet die deprimerende Pyramide van Austerlitz? Verdomd ja, waar is m’n Prozac?

Koppie koppie

Vereniging Natuurmonumenten liet deze houten uitkijktoren in 2006 bouwen op een heuvel van 40 meter hoogte. Heel leuk: de toren is geheel opgetrokken uit hout uit de Kaapse Bossen zelf. Het hout is, om het milieu te sparen, niet gelakt. De toren steekt zo in elkaar dat eventuele rottende stammen vervangen kunnen worden zonder de rest van de constructie te hoeven slopen. Koppie koppie, die Natuurmonumenten!

IJzeren toren

Honderd jaar geleden stond hier ook al een toren. Deze was van ijzer en werd hier neergezet door de familie Van der Lee, die de bossen uitbaatte als recreatiegebied. Vroeger waren er sowieso veel meer uitkijkpunten op de Heuvelrug. De meeste daarvan zijn verdwenen.

Historische Postweg

Aan de zuidkant loop je een aantal prachtige kilometers over de historische Postweg, ooit in gebruik voor de tram tussen Utrecht en Rhenen. Nu is het een prachtige onverharde laan voor wandelaars, die toegewuifd worden door statige oude beuken.

Vlakke velden

Met links de beschutting van dichtbeboste heuvels kijk je rechts uit over vlakke velden, met wat landbouw en plukjes paarden en koeien. Leuk te bedenken dat hier ooit een stoomtram reed met ongetwijfeld ongeveer hetzelfde uitzicht.

Ooster-Stoomtram-Maatschappij

Die stoomtram van de Ooster-Stoomtram-Maatschappij reed vanaf 1883 over de postweg. Vanaf 1920 werd deze smalspoorlijn geëlektrificeerd. Vooral de kleinere, verder van Utrecht gelegen dorpen zoals Doorn kwamen daarmee binnen het bereik van toeristen. In dezelfde periode kreeg de tram concurrentie van de autobus. Uiteindelijk dolf de tram het onderspit. In 1948 werd de verbinding Doorn-Rhenen opgeheven.

Het Wapen van Sandenburg

Op landgoed Sandenburg, waar de postweg overheen loopt, zijn nog wat restanten die herinneren aan de tramperiode: een remise en wat dienstwoningen. Nabij het eindpunt van de lijn werd op initiatief van baron Van Lynden Van Sandenburg het nog bestaande theehuis 'Het Wapen van Sandenburg' opgericht. Mocht je daarheen willen, ga dan bij de Sandenburgselaan een paar honderd meter naar links.

Landgoed Broekhuizen

Als toefje op de wandelpudding krijg je het kostelijke Landgoed Broekhuizen opgediend. Een schitterend schoolvoorbeeld van de Engelse landschapsstijl, met een graftombe in de vorm van een tempel, vijverpartijen, oude bomen en statige lanen. Het landgoed stamt uit de 15e eeuw. In 1736 werd er een mooi on-Nederlandse landhuis gebouwd.

RTL Boulevard

Even een RTL Boulevard-momentje: eigenaar Cornelis Jan van Nellesteyn hertrouwde na de dood van zijn vrouw met zijn huishoudster. Dat was beneden zijn stand en dat was in die tijd 'not done'. Gevolg: heftige ruzies tussen Cornelis Jan en de kinderen uit het eerste huwelijk waarbij stevig met eikenhouten landhuisdeuren werd geslagen.

Om hen te straffen liet Van Nellesteyn het familiegraf, in de vorm van een tempel, in het zicht van het landhuis bouwen. Zo konden de kinderen elke dag hun toekomstige graf aanschouwen. Toffe peer die Van Nellesteyn.

IJdel landhuis

In 1906 is het landhuis in vlammen opgegaan doordat een gordijn vlam vatte (of stak Van Nellesteyn dat in de hens om z’n woede te koelen?). Hierna is het huis opnieuw, maar simpeler, herbouwd. En het ligt er prachtig bij, zich ijdel spiegelend in een rimpelloze vijver. Als je goed luistert, hoor je af en toe een schampere zucht uit de graftombe opstijgen: Van Nellesteyn die zich morrend in z’n graf omkeert.