NS-wandeling Lange Duinen | Amersfoort - Hollandsche Rading

De lange variant van deze NS-wandeling Lange Duinen is flink pittig. Maar wat is hij mooi! Je wandelt door dichte, gevarieerde bossen, maar ook over de open vlaktes van de Lange en Korte Duinen. Lonkt naar Frankwandelt-rating AAA+.

Matig gemarkeerd

Hou de routebeschrijving erbij: er lopen nogal wat langeafstandroutes door dit gebied en de wandeling is ook matig gemarkeerd. NS, vergeet even de herfstbladeren op de rails en de Fyra-ellende, en kom in actie voor je wandelaars!

Bergkwartier: indrukwekkend

Vanaf station Amersfoort loop je een flink stuk langs een verkeersweg. Denk niet dat dit een straf is: je loopt onderlangs het indrukwekkende Bergkwartier, dat z’n naam ontleent aan de nabijgelegen Amersfoortse Berg.

Rietveld

Het Bergkwartier is een schitterende villawijk, gebouwd op de flank van een stuwwal. Je wandelt langs huizen van architecten als Rietveld, Van der Tak, Margadant, Kam, Kroes, Van Hoogevest, Klijnstra, Wijdeveld en Van Wamelen.

Het Gymnasium

Pronkstuk is het voormalige Gymnasium, nu een bedrijfsverzamelgebouw. Dit schitterende schoolgebouw uit 1932 is met zijn strakke, opgeruimde lijnen een fotogeniek juweeltje. Het heeft architectuurhistorische waarde als gaaf voorbeeld van een gymnasium, uitgevoerd in een zakelijk expressionistische stijl met invloeden van het werk van W.M. Dudok. Het gebouw behoort tot de belangrijkste ontwerpen van stadsarchitect ir. C.B. Van der Tak, die later helaas lid werd van de NSB.

De Galgenberg

Wil je even gruwelen? Op de nabijgelegen Amersfoortse Berg werden in de achttiende eeuw lijken van geëxecuteerde misdadigers ter afschrikking tentoongesteld. Tegenwoordig heet dit gebied toepasselijk de Galgenberg.

De Lange Duinen

De wandeling voert langs de Korte en Lange Duinen. Een bijzonder en open gebied en een verademing tussen de dichte, donkere bossen. Vooral in de uitgestrekte Lange Duinen waan je je opeens in de woestijn. Op zondagen kan het hier retedruk zijn, met veel honden die hun baasjes onaangelijnd uitlaten.

Hoogteverschillen

De oorsprong van deze duinen ligt in de laatste ijstijd toen een flink pakket zand kwam aanwaaien. Toen het ijs zich terugtrok, ontstonden bossen en heidevelden. Door het plaggen van de heide en overbegrazing verdween de vegetatie en ging het zand stuiven.

Levend stuifzand

Tegenwoordig stuift dat zand niet meer vanzelf. Speciaal beheer is nodig om de stuifduinen ‘levend’ te houden. Zo loopt een kudde schapen de hele dag niets anders te doen dan vegetatie opeten. In 1997 heeft de provincie Utrecht de Lange en Korte Duinen tot aardkundig monument verklaard.

Bos & hei

Het eerste stuk door het bos is een beetje gaapverwekkend (al hoor je af en toe wel verontrustende geluiden en zie je opeens een heuse dinosaurus tussen de bomen: de dierentuin). Wees gerust: al vóór de Korte Duinen wandel je schitterend gevarieerd bos binnen, heerlijk afgewisseld met verwilderde heide.

Ridderoordse Bossen

Sterk punt van de hele wandeling: je loopt grotendeels over kleine kronkelende struinpaadjes. Ook na de Lange Duinen wandel je over die paadjes door de Ridderoordse Bossen. In de twaalfde eeuw schonk de bisschop van Utrecht het leenrecht van dit gebied aan enkele ridders, vandaar de naam.

Dertig soorten zangvogels

De Ridderoordse Bossen vormen een overgangsgebied van de Heuvelrug naar de veenweiden. Dat trekt veel dieren: meer dan dertig soorten zangvogels voelen zich hier op hun gemak. In de winter zingen ze weinig. Ze zijn dan te druk met het verzamelen van eten in de weinige uren dat het licht is. Spechten klinken het hele jaar door in de Ridderoordse bossen, maar hun geklop alleen in de lente, de baltstijd. Zo, dat weet je ook weer.

Dassen in het bos

In het Maartensdijkse Bos huist de meest westelijke dassen-populatie van Nederland. Dassen bouwen hun burchten graag in zandige bossen en voelen zich daarom thuis in dit bos. In de lagere delen gaan ze op zoek naar hun favoriete maaltje: aardwormen, zó lekker!

Hollandsche Rading

Als je niet hoeft te rennen om je trein te halen, let op station Hollandsche Rading dan even op de prachtige bovenleidingportalen over de sporen, in de vorm van gotische bogen. Sinds 2001 staan ze op de lijst van Rijksmonumenten.

Oerhollands

Het station dateert van 1885. De gotische bogen zijn gebouwd rond 1930. Van beton, want staal was toen uiterst schaars. De bogen hebben dichter Felix Wilbrink aangezet tot zijn gedicht ‘Oerhollands’:
Ranke vrouwen zijn het
Balletdanseressen waar overal elders
Schonkige Russische gewichthefsters de bedrading tillen
Nee, gedichten in het landschap
Vormen, die zowel functioneel als bloedmooi zijn

Rading=grens

Hollandsche Rading is sowieso best bijzonder. ‘Rading’ is een hypercorrecte vorm van raaiing, dat lijn of grens betekent. De naam verwijst naar de destijds omstreden grens van Holland en Utrecht. Die grens was in de middeleeuwen telkens aanleiding voor een lekker potje oorlog. In 1719 bleek het nodig de grens van Eemnes tot Loosdrecht te voorzien van stenen grenspalen, die nu nog bestaan.