Wandelgids ‘Wandelen over de Utrechtse Heuvelrug’

Even vooraf: deze wandeling staat ook in de fraaie wandelgids ‘Wandelen over de Utrechtse Heuvelrug’ (zie het kadertje onderaan), maar de route wijkt inmiddels op een paar punten af. Neem dus zeker de gps-track mee (zie het kadertje bovenaan).

Over Utrechtse heuvels

Vanaf de start bij restaurant Darthuizen (waar je onbeperkt hapjes kunt eten) merk je direct dat je op de Utrechtse Heuvelrug wandelt. Over zanderige bospaadjes klimmen we tot flinke hoogte. Waarbij we wel even goed links en rechts kijken bij de vele mountainbike-routes die ons pad kruisen. Ook dát is Utrechtse Heuvelrug. Een bordje spoort aan elkaar de ruimte te gunnen.

Nellesteyn op de Donderberg

Op het topje van de heuvel Donderberg (36 meter boven NAP) kijken we mooi uit over de bossen die een beetje wit kleuren van de sneeuw die vannacht is gevallen. Omhoog kijken we ook: naar de toren die daar staat: de Graftombe van Nellesteyn.

Tombe van de kasteelheer

Dit grafmonument is in 1818 gebouwd in opdracht van Jan van Nellesteyn, heer van Kasteel Broekhuizen dat een eindje verderop ligt. Het neoclassicistische ontwerp is van de bekende architect Jan David Zocher jr., die samen met zijn zoon ook het Amsterdamse Vondelpark ontwierp. Vanaf Kasteel Broekhuizen liep destijds een zichtlijn naar de graftombe. Op zondagmiddagen kun je de tombe beklimmen.

Stormpad Breeveen

Een eikenlaan brengt ons bij het hoogtepunt van de route: Stormpad Breeveen. Dit bijzondere pad hebben we te danken aan de valwind die op 18 juni 2021 over het dorp Leersum raasde. Die blies ook – binnen een halve minuut – een compleet bos met tienduizenden bomen omver. Beheerder Utrechts Landschap koos ervoor het omgewaaide bos te laten liggen. De natuur laten ze hier zelf zorgen voor herstel.

Mikado van boomstammen

Goed plan, en de wandelaar kan mooi volgen hoe de natuur dit aanpakt vanaf het Stormpad dat zo’n 800 meter door het kaalgeslagen bos slingert. Je slalomt rond omgewaaide bomen en boomtoppen die kriskras over elkaar heen zijn gevallen. Even verder pak je een vlonderpad dat je vanaf wat meer hoogte laat genieten van de ravage die de wind heeft veroorzaakt. Een ware mikado van boomstammen die als luciferhoutjes zijn geknapt.

Bekijk onderaan deze pagina een filmpje over de valwind in Leersum.

Omlopen voor de dieren

We verlaten het Stormpad en vervolgen langs het Breedeveen, een ruig heideterrein dat vandaag ook door een klein laagje sneeuw bedekt is. In het midden hebben ze een poel gegraven voor amfibieën. Let op als je met de wandelgids loopt: de route wordt hier omgeleid, want het is tegenwoordig een natuurreservaat. Voor de dieren lopen we graag een stukje om natuurlijk.

Veldschuur met (soms) koffie

Aan het eind van dit veengebied kom je langs de veldschuur van Staatsbosbeheer. Hier kun je in het weekend tussen 12 en 16 uur aankloppen voor informatie, verloren sleutelbossen en koffie. Weliswaar is het weekend maar nog lang geen 12 uur. Dus wandelen we koffieloos verder over een eiken- en beukenlaan. Het Kabouterpad laten we links liggen (rode puntmuts en kabouterboek zijn verkrijgbaar in de veldschuur). Via een hekje gaan we een heideveld op.

Zwieren en zwaaien

Het pad slingert over de heide van natuurreservaat Leersumse Veld richting de plassen. We passeren een familie met kinderen die wat beteuterd staan te kijken. Ze hebben hun schaatsen meegenomen, maar het ijs is nog lang niet sterk genoeg om te zwieren en te zwaaien.

Vogelrijke plassen

We kijken mooi uit over de drie bevroren plassen die in elkaars verlengde liggen. Ze zijn vanaf de 17de eeuw ontstaan door veenwinning. Dat de plassen zeer vogelrijk moeten zijn, merken we vooral aan de groepjes vogelaars die we tegenkomen, behangen met verrekijkers en vogeltelescopen. Fraaie/gekke bomen zien we ook.

Te grote stap

De route wil ons de kleinste paadjes op hebben. Leuk weliswaar, maar bij de eerste plas lopen we vast op een zwarte sloot die breder is dan de stap die we kunnen maken. Geen nood: een parallel pad brengt ons langs de plas en even verder weer op de route (mijn gps-track gaat over dit parallelle pad, zie het kadertje bovenaan). We zigzaggen tussen de plassen, ploffen op een koud bankje voor de lunch. Vriendelijk groetende medewandelaars passeren met rode neuzen en natte ogen: het is echt ijskoud vandaag.

Levende ansicht

Leukste paadje kom je nu al snel tegen: je wandelt tussen twee plassen door over een smalle kade. Links en rechts heb je zicht op het water en de omliggende heide en bossen – een levende ansicht. In het broedseizoen (15 maart – 1 september) maakt de route hier trouwens een omleiding, het vogelrijke gebied is dan afgesloten (mijn gps-track bevat ook de omleidingstrack).

Bossen en zandverstuivingen

De plassen laat je achter je. Je trekt de stille bossen weer in, die zich regelmatig openen voor een zandverstuiving. De route knoopt het ene leuke paadje aan het andere en zo bereik je al snel weer Leersum. Daar wacht je nog een verrassing.

Uilentoren

Je komt namelijk bij de Uilentoren uit 1904. Die markeert het hoogste punt op de Lombokheuvel waar je nu overheen loopt. Deze folly – een architectonisch grapje, met alleen een decoratieve functie – kun je beklimmen. Op de hoeken staan stenen uilen die ‘m z’n bijnaam bezorgden. Voor de toren staat trouwens een vijfde uil. Daar kleeft een aardig verhaaltje aan dat je zelf maar moet lezen op het begeleidende bord. Nu lonkt restaurant Darthuizen met z’n onbeperkte hapjes.