Historische binnenstad

Amersfoort, ik kende het stadje eigenlijk niet goed, en ik had een flink vooroordeel: saaie woongemeente met saaie blokkendozen omringd door kantoorkolossen. Niets is minder waar: de historische binnenstad is echt prachtig.

Klein Zwitserland

Na de aanloop door een aardige Amersfoortse villawijk beland je in een mooi bosgebied, waar je via kleine paadjes doorheen slingert. Dit gebied staat vanwege de hoogteverschillen bekend als ‘Klein Zwitserland’.

Amersfoortse Berg

Een tikkeltje overdreven is dat wel. Meer ‘Lilliputter Zwitserland’: de hoogste top is de Amersfoortse Berg met tweeënveertig en een halve meter (ik schrijf het even voluit, dan lijkt het hoger; en die halve meter is vast afgerond naar boven).

Gletsjertongen

Die hoogteverschillen zijn ontstaan in de voorlaatste ijstijd, zo’n 200.000 jaar geleden. Gletsjertongen vanuit het noorden drongen toen steeds verder landinwaarts. Op het hoogste punt stond in de Middeleeuwen een galg. Zo kon iedereen zien dat met de rechtspraak in Amersfoort niet viel te spotten. Dát waren nog eens tijden...

Arme bossen & landkaartjes

De bodem is hier arm. Eiken en berken zal dat worst wezen, dus die gedijen hier prima. Dit bostype is zeldzaam in Nederland en kent een gevarieerde ‘ondergroei’, met struiken boordevol bosbessen en bramen. Fruitige wandelaars komen hier dus flink aan hun trekken. En vlinders blijkbaar ook, want het schijnt hier te wemelen van de Landkaartjes, Bonte Zandoogjes, Grote Dikkopjes en Eikenpages. Maar vandaag even niet.

Belgenmonument (geen mop)

Voor wie het leuk vindt: op de Amersfoortse Berg staat het grootste monument van Nederland: het Belgenmonument. België schonk het aan Nederland ter herinnering aan de internering van gevluchte militairen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Je moet dan wel even van de route af.

Landgoed Den Treek

Na de snelweg kom je op het mooie landgoed Den Treek-Henschoten. Het landgoed ligt op de flank van de Utrechtse Heuvelrug, een uitgestrekte keten van heuvels. Vroeger was het hier één grote vlakte met heide en stuifzand. Nu zijn grote delen bebost met naald- en loofbomen. De wandeling wordt hier echt aangenaam.

Willem Hendrik de Beaufort

Den Treek werd al in 1334 vermeld in een oorkonde van de bisschop van Utrecht. De naam is waarschijnlijk afkomstig van de 'treck' van het vee naar de Leusderheide. Je komt helaas niet langs het aardige Huize Den Treek. Eigenaar Willem Hendrik de Beaufort begon in de 19de eeuw met de bebossing van de heidevelden rond dit landhuis.

Spannend landschap

Tegenwoordig ligt de nadruk op een combi van landbouw, natuurontwikkeling en bosbouw. Uitgestrekte heidevelden, bossen en boerenland wisselen elkaar af. Dat geeft een gevarieerd en spannend landschap.

Toppertjes

De heide van Den Treek is samen met het toetje over de historische stadswal het hoogtepunt van deze Groene Wissel. Op deze zaterdag is het bijzonder rustig, ik kom weinig andere wandelaars tegen. Heerlijke paadjes voeren me over uitgestrekte heidevelden.

Heiligenbergerbeek

Aan de rand van Amersfoort kom je langs de Heiligenbergerbeek die ik ken van de gelijknamige NS-wandeling. Een mooie beek, acht kilometer lang, die loopt van Woudenberg naar Amersfoort. Hier stroomt de beek door Park Randenbroek, een rijksmonument dat stamt uit de 14de eeuw en in handen is geweest van Jacob van Campen (die ook het Paleis op de Dam bouwde).

Stadswal Amersfoort

Amersfoort ken ik ook van een andere wandeling: de mooie NS-wandeling Lange Duinen. Deze Groene Wissel troeft de NS-wandeling af door een bijzonder stukje Amersfoort op te nemen: de voormalige stadswal naar de Koppelpoort, een rondwandeling van 1500 meter.

Plantsoen op de voormalige stadswal

Het ‘Plantsoen op de voormalige stadswal’ is een van de historische schatten van Amersfoort. Tot rijksmonument gebombardeerd, omdat bijna de hele wandeling rond de binnenstad nog intact is. Deze ‘wandelroute voor burgers’ werd russen 1829 en 1843 aangelegd in Engelse landschapsstijl. Voor het ontwerp tekenden de destijds beroemde tuinarchitecten Hendrik van Lunteren en Jan David Zocher jr. Kenmerken: slingerpaden, verrassende doorkijkjes, glooiend terrein en veel bloeiende bomen en planten.

Schitterende Koppelpoort

Let ook even op de mooie statige villa’s langs de route. De gemeente verkocht destijds grond voor de bouw ervan om geld bijeen te schrapen voor de aanleg van het Plantsoen. En zet je ogen op scherp, want langs de route vind je achtereenvolgens het oudste gemaal van Amersfoort, restanten van stadsmuren uit de 16de eeuw, een snoezig tolhuisje van de hand van Jan David en als uitsmijter de Koppelpoort. Stuk voor stuk rijksmonumenten, daar hebben ze niet op bezuinigd.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling heb ik voor het laatst gedaan op vrijdag 26 juni 2020. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je (met een abonnement of tegen betaling) downloaden op Wandelzoekpagina.nl.

Bekijk op Wandelzoekpagina.nl >>