Mooiste tijd: vanaf half augustus

Wanneer bloeit de heide? In vorige jaren zat ik er vaak naast. Ging ik naar de heide, maar was die net uitgebloeid of nog niet in bloei. Ik heb de indruk dat de heide in 2014 eerder bloeit dan in andere jaren. Gemiddeld komt de heide vanaf half augustus vol in bloei, en is hij tot begin september nog schitterend. Maar het ene heidejaar is het andere niet. 2012 was bijvoorbeeld een topjaar, in 2013 viel de heidebloei tegen, 2014 zit er een beetje tussenin.

Kasteel Hoekelum

De start in Ede, bij Kasteel Hoekelum, is gelijk een lekkere binnenkomer. Het kasteel dateert uit 1735. Het omliggende park is aangelegd in de populaire 19e eeuwse landschapsstijl, met beken, een prieel en een ijskelder waarin vleermuizen overwinteren. Het kasteel is in gebruik als trouwlocatie en conferentieoord.

Middeleeuws bos

Bij de boerderijwinkel op het landgoed kun je wat drinken of kiezen uit een ruime sortering kazen, gemaakt in eigen boerderij. Over fraaie brede bomenlanen gaat de route langs het eenvoudige maar mooie kasteeltje. Verderop, tussen de naaldbomen, staan nog restanten van oude houtwallen en wintereiken die afstammen van bomen uit het middeleeuwse bos.

Ginkelse Heide

Het traject tussen Landgoed Hoekelum en de Ginkelse Heide kent wat ups en downs, met als downer de herrie van wegen die een beetje afdoet aan het wandelplezier. Maar het gebied blijft van een grote schoonheid. En dan komt de Ginkelse Heide in zicht. Toen wij er waren, in de tweede helft van augustus, kleurde die prachtig paars.

Prehistorische bewoners

In dit uitgestrekte gebied zijn nogal wat sporen van prehistorische bewoners aangetroffen, zoals grafheuvels en vuurstenen werktuigen. Let even op de oude karrensporen over de heide. Als vroeger de zandweg kapot was gereden, zochten de voerlieden een nieuw spoor over de heide. Zo ontstond een soort ‘golfplatenpatroon’.

Operatie Market Garden

Op 18 september 1944 landden op de Ginkelse Heide gallieerden in het kader van Operatie Market Garden. De luchtlandingen worden jaarlijks herdacht bij het nabije Airborne monument (de route komt er vlak langs). Nog steeds is de Ginkelse Heide militair oefen terrein voor de Luchtmobiele Brigade.

Modelvliegtuigjes

En er vliegt nog meer in de rondte op de Ginkelse Heide: in dit gebied ligt namelijk een vliegveldje waar twee modelvliegtuigclubs hun kunsten vertonen. Bij de schaapskooi vind je een gedoogzone voor het oplaten van vliegers. Met beide poten in de modder kun je overigens de herder treffen met z’n kudde van circa 160 schapen.

Planken Wambuis

Na de Ginkelse Heide loop je een mooi stuk over een gebied met een curieuze naam: Planken Wambuis. Het is een afwisselend gebied met heide, stuifzand, grasland en bossen. Zevenhonderd hectare van dit landgoed is rustgebied voor dieren. Nog maar kort geleden zag de Planken Wambuis niet paars van de heide maar groen van het boeren. In 2004 is de laatste boer op de Planken Wambuis gestopt. Door begrazing zullen de voormalige landbouwgronden steeds meer door heide worden overgenomen. New Forest pony’s, Schotse hooglanders, Spaanse Sayaguesa-runderen en de schaapskudde zetten hiervoor hun beste pootjes voor.

De Mossel

Leuk punt op de Planken Wambuis voor een pitstop is De Mossel. Vroeger een boerderij, nu een mooi theehuis met een lekker terras. En veel leuker dan uitspanning Juffrouw Tok op de Ginkelse Heide. Daar stikt het van de verwijzingen naar kippen. Schilderijtjes van kippen aan muren, beeldjes van kippen in vensterbanken, en zelfs op de kleding van het bedienend personeel staat grappig bedoeld ‘Kippig’. Een feest voor kippenfetisjisten, voor alle andere mensen best wel deprimerend.

Weet je?

Een van de merkwaardigste namen voor een natuurgebied vind ik wel ‘Planken Wambuis’. De naam is afkomstig van een oude herberg uit 1782 die zo heette. Waarschijnlijk hebben ze die naam bedacht omdat er een grote schuur bij die herberg stond die van boven breder was dan op de grond. Zo konden hoog beladen wagens makkelijk naar binnen rijden. Het model van die schuur komt overeen met dat van een doodskist: ook van boven breder dan van onderen. Vroeger werd een doodskist ook wel een ‘planken jas’ genoemd. Een wambuis is een soort jas die boeren vroeger droegen. Dus Planken Wambuis = doodskist. Gezellig weetje toch?

Trekvogels onderweg

De Veluwe is natuurlijk een waar eldorado voor vogels. Dit natuurgebied herbergt een keur aan bijzondere soorten. Raaf, zwarte specht, boomvalk, klapekster, om er een paar te noemen. De heide is het leefgebied van korhoen, wulp, boomleeuwerik.