Winsum: mooiste dorp van Nederland

Etappe 2 van het Pieterpad start in Winsum. En dat is gelijk een startpunt waar je U tegen zegt. Het dorp is in 2020 door de ANWB uitgeroepen tot het allermooiste dorp van Nederland. ‘Een prachtdorp’ volgens de jury, waarin ook Wim Daniëls zitting had. De Groningse plaats gaf 50 andere dorpen het nakijken, waaronder niet de minste: Urk (Flevoland), Elsloo (Limburg), Oisterwijk (Noord-Brabant) en Hollum (Friesland).

Langs het Winsumerdiep

Fraai is Winsum zeker, met een gemoedelijk centrum, leuke klinkerstraatjes, een korenmolen uit 1801. Heerlijke horeca vind je er ook, zoals rijksmonument De Gouden Karper, een 17de eeuwse herberg met een prachtig terras waar deze etappe officieel start. Specifiek roemde de jury het Winsumerdiep met het haventje. En langs dat diepje wandel je het dorp uit over een (ook al) mooi jaagpad.

Asfalt, heel veel asfalt

Dat prijswinnende niveau houdt het Pieterpad niet lang vol op deze etappe. Dat ligt niet aan het weidse landschap met uitgestrekte weilanden waar de route doorheen voert, maar vooral aan het gehalte aan verharde wegen. Want tussen Winsum en Groningen stamp je vrijwel helemaal over asfalt of betonplaten. Vaak zijn dat gelukkig fietspaden en rustige weggetjes.

Grutto’s & ooievaars

Soms haakt de route aan op een kanaal, een beekje of diepje. Nu in het voorjaar klinken daar driftige kikkerconcerten uit op, terwijl op de oever een sluwe reiger net doet alsof hij er niet is. Grutto’s gruttoën in de verte, een koppel ooievaars zeilt over, schapen met lammetjes scheren de weiden. Een lentegevoel ligt zomaar op de loer.

Korenmolen & kerkje

Hier in het Groninger land kun je nog echt ver kijken. En in die verte zie je – op speelgoedformaat – de korenmolen en het kerkje van het oude dorp Garnwerd waar je op afkoerst. Ze duiken op uit groene weiden bespikkeld met een overdaad aan gele paarden- en boterbloemen. Schitterende wolkenluchten erboven. Helemaal niets meer aan doen.

Horizonvervuiling

Het is niet al goud wat er blinkt overigens. Nogal wat horizonvervuiling bederft het perfecte plaatje. Geen megawindmolens hier, alleen wat koddige minimolentjes. Maar lange rijen elektriciteitsmasten en moderne (en dus? lelijke) schuren doen afbreuk aan mijn plattelandsidylle.

Garnwerd: een hoogtepunt

Dan bereikt het Pieterpad Garnwerd. Om er vervolgens straal aan voorbij te lopen. Pardon? Mijn gidsje uit 2002 zegt dat ik er doorheen moet. Sindsdien is de route blijkbaar verlegd. Waarom is me een raadsel, want Garnwerd is een waar hoogtepunt, om verschillende redenen.

Herberg Hammingh

Ten eerste omdat herberg Hammingh (sedert 1878) hier te vinden is: wereldberoemd in Groningen. Met een heerlijk terras (‘we mogen weer’) waar je goed appeltaart met lemon curd kunt eten ondertussen uitkijkend over het weidse land. Het gebouwtje was vroeger een geliefd studieobject voor De Ploeg-schilders als Jan van der Zee, Johan Dijkstra en George Martens.

13e-eeuwse Sint-Ludgerkerk

Ten tweede omdat het een bijzonder schattig dorpje is met opbollende klinkerstraten, oude boerderijen, korenmolen De Meeuw, de schitterende 13e-eeuwse Sint-Ludgerkerk. Het dorp ligt, zoals veel dorpen in de omgeving, op een wierde, een kunstmatige heuvel, opgeworpen om bij hoogwater droge voeten te houden.

Kerkje van Oostum

Nu maak je aangename omzwervingen door oude beekdalen rond het Reitdiep, de rivier die de stad Groningen vroeger verbond met de zee. Monumentale boerderijen, roestige sluizen en bruggen uit vroeger tijden vind je op je (verharde) pad. Dan doemt in het landschap iets moois op: tussen hoge bomen, op een van de meest schilderachtige wierden van Groningen, ligt het kerkje van Oostum.

Monniken & nonnen

Het Romaanse kerkje stamt uit de 13e eeuw. Let op het dwarse zadeldak op de toren – dat dwarsliggen schijnt bijzonder te zijn – en op de zeldzame holle en bolle dakpannen, zogenaamde ‘monniken en nonnen’. Voor de kerk kun je pauzeren op twee bankjes. Ik eet mijn boterhammen juist achter de kerk, op een prachtig smeedijzeren anderhalfpersoons bankje, zeg maar een loveseat, met uitzicht over de weilanden.

Prachtig traject

Nu wordt me helaas een mooi stuk door de neus geboord langs een aantal oude wierden, doordat de Paddepoelsterbrug voor onbepaalde tijd is gestremd. Maar de omleiding langs het Van Starkenborghkanaal is zeker niet verkeerd. Sterker nog: het is een prachtig traject. En: onverhard!

Bloemrijke oevers

In de hoge houtwal langs het kanaal zingen ontelbare roodborstjes, koolmeesjes en winterkoninkjes. Een koekoek roept, spechten roffelen op hun trom. In de bloemrijke oevers zie ik voor het eerst deze etappe vlinders en hommels. Een complete schoolklas biologie is hier bezig plantjes en beestjes te determineren. En dus zie ik een groepje tieners gebiologeerd naar een pissebed staren.

Futuristische gebouwen

Langzaam doemt de stad Groningen op. De futuristische gebouwen van het Zernike Science Park schemeren door de bomen. Het aangename Noorderplantsoen in Engelse landschapsstijl verenigt chillende jongeren en prachtig bloeiende kastanjes. Op de Noordermarkt zitten de terrassen vol.

Schilderachtige haven

In het oude deel van Groningen volgt een schilderachtige haven met silo’s, pakhuizen en binnenvaartschepen. De haven ligt overigens aan hetzelfde Reitdiep waar je eerder langs hebt gelopen. Verderop snakt het verlaten Groninger Museum zichtbaar naar corona-versoepelingen. Het mooie stationsgebouw rondt deze etappe af.