Prettige lome sfeer

Vanuit Amsterdam CS bereik je al snel de grachtengordel en afgezien van alle hofjes valt daar sowieso ontzettend veel te zien en te beleven. Op deze zonnige vrijdag aan het begin van de lente heerst er een prettige lome sfeer.

Ruim 4 uur op pad

Neem de tijd voor deze mooie wandeling. Je verkijkt je snel op de 6 kilometer die deze route telt. Ik ben ruim 4 uur op pad geweest.

Drukte in de Jordaan

Pluspuntje van de Jordaan? Dat het er zo leuk is. Minpuntje van de Jordaan? Dat heel veel mensen dat vinden. Kom er op een zaterdag of zondag en de Jordaan kraakt in z'n 17de eeuwse voegen. Ook op deze zonnige vrijdag zitten de terrassen vol.

Een kanon afschieten

Vreemd genoeg heb ik de terrasloze tussenstraatjes bijna voor mezelf. En in de hofjes kan ik helemaal een kanon afschieten zo stil is het er. Al snel bereik ik, op de Prinsengracht, m'n eerste hofje, het Hofje van Brienen, genoemd naar oprichter Jan van Brienen.

Door menschlievendheid gedreven

In 1804 stichtte hij en zijn vrouw dit hofje. 'Door menschlievendheid gedreven'. Maar ook in de hoop een plekje in de hemel te veroveren. Het is een van de deftigste hofjes die ik vandaag tref, in classicistische stijl. Tot 1995 woonden hier katholieke ouderen, nu mensen van 45 jaar en ouder. Het is er uitgestorven.

Diep weggescholen

Honderd stappen verder komt het tweede hofje al in zicht. Zon's Hofje, waar ooit een Doopsgezinde Schuilkerk stond. Diep weggescholen is het hofje, alleen bereikbaar via een lange donkere gang waar een zwarte kat me miauwend opwacht.

Doopsgezinde dames

Doopgezinden mochten niet in het openbaar samenkomen, vandaar dat hun kerk zo ver van de openbare weg stond. Later ontstond op de plek van de kerk een hofje voor doopsgezinde dames van 50-plus. Nu wonen er juist jongeren. Waarschijnlijk niet doopsgezind.

Voor maagden en oude vrouwen

Verderop, in de Tuinstraat 199, kom ik bij alweer een heerlijk hofje, in 1645 gesticht door ene Pronck en bestemd voor maagden en oude vrouwen. Het heette eigenlijk het Pronck-hofje, maar omdat Amsterdammers het te pronkerig vonden is het omgedoopt tot 'De Zeven Keurvorsten'.

Niet kijven, schelden en vloeken

Let in het schemerige gangetje even op een plakkaat met alle ge- en verboden die de vroegere bewoonsters moesten naleven. “Een ieder zal gehouden zijn zich vreedzaam en rustig met haar Mede-Inwoonsters te gedragen”, lees ik, “en niet door kijven, schelden en vloeken, de vreedzame inwoning verstoren.”

Mag ik hier wel naar binnen?

Gek is het wel, deze hofjestocht. Ik kom op plekken waar ik vele malen langs ben gelopen en gefietst, maar die me toen nooit zijn opgevallen. De meeste hofjes liggen een beetje verborgen. Soms lijkt de toegangspoort gewoon een mooie grote deur van een woonhuis. Het is dat mijn gidsje beweert dat ik hier naar binnen mag, anders zou ik het wel uit m'n hoofd laten m'n schouders tegen de deur te zetten.

Respecteer de stilte

Telkens heb ik ook het gevoel dat ik iets doe wat eigenlijk niet mag. Op m'n tenen sluip ik naar binnen. Kijk steels in de rondte. Schiet een paar foto's (voor jullie). En sluip op m'n tenen weer naar buiten. De hofjesbewoners zullen me dat in dank afnemen. Getuige de bordjes die er hangen die oproepen om de stilte te respecteren, om niet met groepen groter dan 15 mensen naar binnen te gaan. Eén bordje meldt zelfs: 'U wordt vriendelijk verzocht niet te schreeuwen'.

Gerimpelde dames & hofkatten

En zo betreed ik hofje na hofje. Geniet ik van de stilte middenin woelig Amsterdam. Ontmoet ik af en toe een bewoner die me vriendelijk toeknikt. Zie ik een gerimpeld dametje dat voor haar hofhuisje stilletjes zit te lezen in de zon. Elk hofje blijkt een hofkat te hebben die nieuwsgierig komt buurten. En soms een grappig hondje. Wat is het leven goed.

Het authentieke Raepenhofje

Dan kom ik op de Palmgracht bij het bijzonder mooie Raepenhofje. Het is, zo meldt het bordje, een van de oudste en meest authentieke hofjes van Amsterdam. In 1648 gesticht door Pieter Adriaenszn. Raep, thesaurier van Amsterdam.

Dichter Vondel

Zelfs de dichter Vondel wijdde een gedicht aan dit hofje: “Peter Raep, de Trezorier, Boude uit mededogen hier, 't Weduwen- en Wezenhof. Men gebruik het tot Godts lof.” Bijzonder: nazaten van Peter Raep beheren het hofje nog steeds.

Dan wandel ik, verrijkt en tot rust gekomen, over de mooie Brouwersgracht weer naar Amsterdam CS. Wat een leuke wandeling!

Karthuizershof niet meer toegankelijk

NB: bewonersvereniging Karthuizershof laat me weten dat hun hofje niet meer publiek toegankelijk is (per juni 2022).