Je hoofd verliezen

Je start bij wat ooit een indrukwekkend kasteel was, in de 13de eeuw gebouwd in opdracht van de abdij in Egmond-Binnen. Maar het kasteel – Slot op den Hoef – is niet meer, want in de eeuwen die volgden, zorgden oorlogen en strijd voor verwoesting. Gelukkig is de slotkapel bewaard gebleven en zijn er nog resten die een indruk geven van de enorme omvang van het kasteel. In de slotvijver staat een standbeeld van graaf Lamoraal van Egmond, de bekendste kasteelheer die in 1568 op de Grote Markt in Brussel letterlijk z’n hoofd verloor.

George Hitchcock

Omdat we hier voor de kunst komen, gaan we op zoek naar het standbeeld van de Amerikaanse schilder George Hitchcock. Daarvoor moet je (in 2024) een ware Sherlock zijn, want het beeld is wegens een verbouwing van z’n sokkel gehaald en spoorloos. Speurend vinden we hem terug op een gekke plek, starend naar een blinde muur. De kunstenaar vestigde zich in 1883 in Egmond aan den Hoef, aangetrokken door het bijzondere licht, het duin- en bollenlandschap, het Hollandse gemeenschapsleven.

Egmondse School

Hitchcock richtte hier de ‘Art Summer School’ op. En dat vormde het startschot tot wat later bekend zou worden als de Egmondse School: de verzamelnaam voor een groep schilders die tussen 1884 en 1905 werkzaam waren in en rond Egmond. Centrale figuren hierin waren behalve Hitchcock (overigens geen familie van) ook twee andere Amerikaanse schilders: Gari Melchers en Walter MacEwen. Egmond en omgeving werkten als een ware kunstenaarsmagneet.

Lieflijke schilderijen

In de wandelgids waaruit we deze wandeling plukten (zie het kadertje onderaan), zien we voorbeelden van werken van de kunstenaars. Lieflijke taferelen. Een Hollands bloemenmeisje met op de achtergrond een polderlandschap met molen. Een viertal dorpsvrouwen, met elkaar keuvelend onder zo’n typisch Hollandse regenlucht. Een vissersboot in de Egmondse branding, terwijl de vis in grote manden verdwijnt. Aardappelrooiers op duinakkertjes.

Trefpunt van kunstenaars

We wandelen langs Pension Bult, dat destijds fungeerde als trefpunt van de kunstenaars. Ertegenover zien we nóg een opvallend pand: De Kapberg. Dit was ooit een hooiberg, nu huisvest het een kunstgalerie, als om te benadrukken dat er nog steeds kunstminnaars wonen in Egmond aan den Hoef. Even verder wandelen we bij de Slotkapel naar het standbeeld van René Descartes. De grondlegger van de moderne filosofie (‘ik denk dus ik ben’) woonde zeven jaar in Egmond.

Fraai wordt saai

Door achterafstraatjes lopen we het dorp uit. Geen fraai maar een beetje saai landschap neemt het over. En voor een volgend hoogtepunt, Huize Schuylenburg uit 1750 waar George Hitchcock twaalf jaar woonde en schilderde, moet je wel wat overhebben. We wandelen een flink stuk over een (op zondag) druk fietspad langs een drukke weg. Oppassen geblazen.

Epicentrum van de kunstenaarskolonie

Ook om Huize Schuylenburg te zien moet je moeite doen, want z’n naam doet hij eer aan: de fraaie villa ligt verscholen tussen de bomen. Fijn voor de huidige bewoners, jammer voor de fotograaf. Je kunt het je nu moeilijk meer voorstellen, maar destijds was Schuylenburg het epicentrum van de kunstenaarskolonie. Hier was het een komen en gaan van schilders en ook Hitchcocks studenten van de Art Summer School waren er kind aan huis.

Gladiolen testen

Even verder passeren we een ‘Prisma-Gladiolen test veld’. Volgens een bordje testen ze hier nieuwe gladiolensoorten. Inderdaad een kleurrijk geheel waar je bollenliefhebber George Hitchcock zo voor zou zien zitten met z’n schildersezel.

Zigzaggen door de duinen

Voorbij Gasterij Het Woud steken we af, de duinen in. Eerst over een klinkerweggetje waar de haastige racefietsers ons om de oren vliegen. Maar we krijgen al snel het andere uiterste: een stil maar mul zandpad waarbij we merken dat het vandaag erg benauwd is. We zwoegen door het zand, lopen een lange trap op en een lange trap weer af en zigzaggen door de duinen die hier aardig maar zeker niet verbluffend mooi zijn.

Schotse Hooglanders

Een door groen omhuld paadje leidt vervolgens langs de duinrand, waarbij je vooral zicht krijgt op wat weilanden en bebouwing. Een aardig stuk, maar als je weet hoe mooi het Noordhollands Duinreservaat kan zijn, valt het toch wat tegen. Een stel Schotse Hooglanders staat lekker koel met de poten in een ondergelopen weiland. Een onbekend kapelletje piept boven een bloemenzee uit – Canadese fijnstraal zegt Plantnet.

Duinakkertjes

Nu slingert het pad langs een verzameling verpieterde akkertjes met vervallen tuinhuisjes. Hier verbouwen Egmondse dorpelingen van oudsher hun groenten. Maar dit jaar niet: het water staat zichtbaar hoog. Verderop wandel je door duinen met vakantiehuisjes uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Een beetje rommelig gebiedje misschien, maar het heeft ook wel wat.

Kinderkoloniehuis

Een duintopje trakteert op uitzichten over glooiende duinen vol bloemen en over de zee in de verte. Ook krijg je de bebouwing van Egmond aan Zee in het vizier, waarop het woord schilderachtig zeker niet van toepassing is. Op één huis na dan: het voormalige kinderkoloniehuis Zwartendijk uit 1910. De opvallende villa, een rijksmonument, torent boven de duinen uit.

Uitzicht over zee

Even later stap je over de boulevard. De route maakt een kort uitje naar strand en zee, en klimt over een lange trap weer terug naar de boulevard. Op die trap is het trouwens heerlijk zitten, met uitzicht over de vandaag niet al te woelige baren. Mooi lunchplekje.

Museum van Egmond

Langs een vuurtoren, tevens monument ter nagedachtenis aan zeeheld Jan van Speyk (die van ‘Dan liever de lucht in!’) wandel je het dorpje Egmond aan Zee binnen. Rustige achterafstraatjes en een drukke winkelstraat leiden je langs Museum van Egmond, gevestigd in een voormalig gereformeerd kerkje. Echt een aanrader om even binnen te stappen (gratis met Museumjaarkaart).

Topstukken

We zien doeken van vele kunstenaars van de Egmondse School, maar helaas niet van George Hitchcock. Zijn werken en die van Gari Melchers hangen vooral in musea in de Verenigde Staten. In het museum valt nog veel meer te zien. Topstukken zijn een roeireddingsboot, vondsten uit de slotgracht en glas-in-lood-ramen.

Atelierwoning van Gari Melchers

Door de duinen wandelen we weer terug naar Egmond aan den Hoef, en ook hier pakt de route niet het meest schilderachtige traject. Dat wordt goedgemaakt door de leuke stille straatjes van Egmond aan den Hoef. In de Schoolstraat passeer je nog de voormalige atelierwoning van Gari Melchers, een fraai 17de eeuws pand.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling hebben we gedaan op zondag 18 augustus 2024. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je (met een abonnement of tegen betaling) downloaden op Wandelzoekpagina.nl.

Bekijk op Wandelzoekpagina.nl >>