Grijs en grauw

Omdat zon was voorspeld, is het grauwe wolkendek waaronder we op deze kille zondagochtend starten wel even een domper. De ene grijze foto na de andere schietend wandelen we over brede graspaden door stille duinen. Door de oogharen zien we heus ook wel hoe mooi het hier op een stralende dag moet zijn.

Akkers voor duinpiepers

Het pad slingert tussen lage duinen met aan weerszijden rechthoekige veldjes: voormalige akkertjes waar Egmonders vroeger hun duinpiepers verbouwden. Jaren geleden zijn ze teruggeven aan de natuur. Je herkent ze nog aan hun rechthoekige vormen, ook al zijn de meeste duinakkertjes verruigd met struiken. De vogels doen er hun voordeel mee: in het broedseizoen zoeken ze dekking tussen het prikkende struikgewas. Als dank trakteren ze dan op uitbundig gezang.

Linnen bleken

Even verder komen we langs nollenland De Bleek. Op de velden en omliggende duinhellingen bleekten ze in de achttiende eeuw linnen. De donkere kleur van het vlas werd lichter door blootstelling aan de zon. Voor de verdere bewerking was veel water nodig en dat was te vinden in de duinrellen, kleine beekjes met water van goede kwaliteit dat uit de duinen opborrelde.

Zeedorpenlandschap

De Egmonders staken graag de handen uit de mouwen. Ingeklemd tussen duinen en zee verdienden ze de kost met visvangst, stroperij, jutten en schapenhouderij. Intussen haalden ze alles uit de duinen wat maar kon branden voor kachel en kokerij. Samen met de landbouw zorgde dit voor het kale, vrijwel boomloze duinlandschap waar je doorheen wandelt. De typische duinflora met veel zeldzame soorten – ‘zeedorpenflora’ genoemd – is het gevolg van dit intensieve gebruik in het verleden.

Verstilde duinen

Nijvere Egmonders bespeuren we vandaag niet, maar het is ook de Dag des Heeren natuurlijk. Een verstild winters duinlandschap ligt aan onze voeten. Is het vanwege het tegenvallende weer dat er zo weinig mensen op pad zijn? Drie dames verdwijnen in een stil bos. Een wandelaar ploegt in de verte over mulle zandpaadjes tegen steilere duinen op.

Vogeltjesdans

De noordelijke lus van deze 8-vormige route komt op ons pad. Hier wandelen we gelijk op met de onvolprezen NS-wandeling Castricum. In de vogelhut bij een duinmeertje zien we niet één watervogel, zelfs geen meerkoet. Verderop wacht een mooier, moerassig meertje met veel riet. Uit de omringende duindoorn vliegen driftig winterkoninkjes op om er razendsnel weer in onder te duiken. Een soort vogeltjesdans.

NS-wandeling Castricum >>

Bewoonde wereld

Op het meest noordelijke puntje van de route, hoog op een duintop, roept een zitbankbordje uit: “Egmond, wat is het hier mooi!”. Maar precies op deze plek laat die schoonheid te wensen over: we kijken recht op de flatgebouwen van Egmond aan Zee. Waarbij we voor het eerst weer beseffen dat de bewoonde wereld niet ver is. Verderop rent een jochie van een hoog duin z’n bal achterna terwijl z’n oma ‘m filmt met haar telefoon.

Van vallei naar vallei

De route buigt af naar het zuiden en we betreden onbekend terrein. Een prachtig duingebied, heel stil. En ook heel ruig: het pad staat vol duindoorn waar we doorheen laveren terwijl de struiken prikken in onze kuiten. Stijgend en dalend wandelen we even verder over smalle zandpaadjes van duinvallei naar duinvallei. In de voetsporen van reeën, zien we aan afdrukken in het zand. Elke keer als we een ‘bergpas’ bedwingen, krijgen we fraai zicht op de volgende langgerekte vallei.

Het gevoel van de toendra

Even verder betreden we via een klaphekje een vogelbroedgebied dat van 1 maart tot 1 juli ontoegankelijk is. De komende kilometers wandelen we parallel aan de zee, die maar op een paar honderd meter afstand ligt. Hier krijgen we dat bijzondere ‘toendra-gevoel’. De duinen zijn weids, waterrijk, moerassig en ruig, met rechts een hoge duinenrij die de zee buitenhoudt. Bomen zien we vrijwel niet, alleen duindoorn en andere struiken. Afgetekend tegen de grauwe lucht verschijnen wilde paarden op een duintop.

Natte duinvallei

Reggers Sandervlak heet dit gebied, de enige grote duinvallei in het Noordhollands Duinreservaat die altijd nat is gebleven. Oorzaak van die hoge waterstand: opborrelende kwelwater uit de grond en afwatering van de Westerberg, het ‘hooggebergte’ dat je in het oosten ziet liggen. Dat kwelwater zorgt ook voor een hoog kalkgehalte, waardoor hier een heel scala aan bijzondere planten gedijt, zoals addertong, geelhartje, parnassia en twee uiterst zeldzame gentianen.

Avontuurlijke paadjes

Vanwege de hoge waterstand zijn hier alternatieve routes ontstaan die zijn aangegeven met witte paaltjes. Smalle en lekker avontuurlijke paadjes zijn het, die over de duinflanken tussen overstroomde valleien door laveren. In het vogelbroedseizoen is dit het terrein van de veldleeuwerik, de tapuit en de wulp. Drie vogelsoorten met een kwijnende populatie die bescherming verdienen.

Bomkraters in de duinen

Even verder zien we een serie ronde poelen: bomkraters uit de Tweede Wereldoorlog, herkenbaar aan de bijna perfect ronde vorm. Het water is helder en diep en in lente en zomer tref je hier de kleine watersalamander, heel veel libellen en bijzondere planten als egelboterbloem en kranswieren.

Hoge Toren

In het zuiden wandelen we dit adembenemende duingebied weer uit. Even verder is het klimmen geblazen naar uitzichtduin de Hoge Toren, gelegen op een oude Duitse bunker (30,5 meter boven NAP). Hier geniet je van een 360 graden panorama over de duinen. Bij helder weer zie je de vuurtoren van Egmond aan Zee, het havengebied van Amsterdam en de rokende schoorstenen van Tata Steel in IJmuiden.

Ondergelopen paden

We dalen af en allengs wordt het landschap bosrijker. Bomenlanen en kleine paadjes wisselen elkaar af door dennen- en eikenbossen. Een paar keer passeer je een rietgekraagd vennetje. De paden zijn soms modderig, gevolg van regenachtige jaren. Sommige paden van de oorspronkelijke Roots-wandeling lopen compleet vast in water. Een omweggetje redt je dan uit de brand (mijn gpx-bestand volgt die omweggetjes, je kunt hem onderaan of bovenaan de pagina downloaden).

Tulpenvelden

In dit gebied is het wat drukker en het landschap is ons bekend. Langs de rand van de binnenduinen gaat de route nu weer naar het noorden. Je kijkt uit over velden die in de winter saai en kaal zijn maar in de lente transformeren tot een levendige kleurexplosie: het zijn bollenvelden. Bij het start/eindpunt komen we langs Gasterij Nieuw Westert, waar het goed taart eten is.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling hebben we gedaan op zondag 9 februari 2025. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je gratis downloaden op Wandelnet.nl. Ik adviseer ook mijn gps-track mee te nemen, want die bevat handige omweggetjes rond overstroomde gebieden.

Bekijk op Wandelnet.nl >>

Mijn GPS-track >>