Waar ooit roemruchte bedrijven als NDSM, KNSM, Stork en Werkspoor hun thuishaven hadden, verrijst nu een compleet nieuwe stad. Deze Amsterdamse havenwandeling voert je door een gebied ‘in transitie’. Langs hippe plekken vol creatieve bedrijfjes, maar ook langs kades waar je nog stookolie opsnuift terwijl je luistert naar het schuren van schepen tegen de wal. Twee keer vaar je met het pontje. Doen!
Achter Amsterdam CS pak je het veerpontje naar het historische NDSM-terrein, en dat vaartochtje brengt je direct in de havenstemming. Wij halen vrachtschip Amazone langs stuurboord in terwijl we zicht hebben op de vele gebouwen die verrijzen langs de IJ-oevers.
Aan bakboord domineert het gigantische Pontsteigergebouw de oevers. Het staat ook bekend als Miljoenengebouw vanwege de miljoenenappartementen van horecatycoon Won Yip. Op de 25ste etage vind je zijn penthouse van 1440 vierkante meter dat 16 miljoen euro heeft gekost – het grootste en duurste appartement van Nederland.
Als onze pont in de NDSM-haven de trossen losgooit, belanden we in een andere wereld. Waren de IJ-oevers in de vorige eeuw nog bruisende haven- en industriegebieden, na 1970 kwam daar de klad in, zo vertelt de leuke wandelgids. “In de lege bedrijfsgebouwen vestigden zich stadsnomaden, kunstenaars en allerlei kleine bedrijfjes. Zo werden de oude havengebieden een broedplaats voor alternatief Amsterdam.”
Wandelen in Havensteden op Bol.com >>
Die broedplaats is het nog steeds, ontdekken we later. Maar eerst nemen we een kijkje bij een opvallende verschijning: Kraanspoor. Op het 270 meter lange betonnen bouwwerk stonden vroeger enorme kranen die ze inzetten bij de bouw van onder meer mammoettankers.
Sinds 2007 is Kraanspoor getransformeerd van een vervallen ruïne tot het boegbeeld van de herontwikkeling van dit gebied. Dankzij architect Trude Hooykaas die op het idee kwam om de oude kraanbaan te bedekken met een langgerekt kantoorgebouw van glas dat lijkt te zweven boven het IJ. Tal van creatieve en mediabedrijven hebben hier een unieke werkplek gevonden.
We wandelen langs kades waar oude schepen en zelfs een duikboot deinen op het IJ. Langs een enorme hijskraan waarin drie luxe hotelkamers zijn gebouwd. En langs een hele reeks ‘proeftuinen’ waar het nieuwe toverwoord van deze tijd rondwaart: ‘circulaire economie’.
Op het NDSM-terrein kun je met gemak een hele middag zoetbrengen. Wij nemen ons dat voor, waarbij we zeker een bezoekje brengen aan STRAAT, het nieuwe museum voor street art en graffiti. Buiten vinden we tal van voorproefjes, de graffiti-artists hebben zich bepaald niet ingehouden.
In de NDSM-loods bewonderen we de imposante staal- en hijsconstructies en de grote plaatwals. Tegenwoordig is het een plek voor manifestaties en feesten. Wij vieren ons eigen feestje, met Holtkamp-taartjes in het restaurant van filmmuseum EYE.
We wandelen langs A’DAM Toren, het voormalige Shell-gebouw, waar mensen met gevaar voor eigen leven schommelen buiten de grenzen van de 80 meter hoge toren. Uit je comfort-zone treden laten we met plezier aan anderen over.
Even later kruisen we het Noord-Hollands Kanaal via de krappe Willemssluis. En we belanden in een totaal andere buurt. Verrijzen op het NDSM-terrein en rond EYE onbetaalbare appartementen, hier vind je veel sociale woningbouw. Een onverhard oeverpaadje voert ons langs straten met namen die herinneren aan de tijd dat hier fabrieksarbeiders woonden: Smederij, Gieterij, Koperslagerij.
De wijk waar je langsloopt, is van later datum, ontworpen door de beroemde architect Rem Koolhaas in opdracht van wethouder Jan Schaefer (die van ‘in gelul kun je niet wonen’). Helaas met vuilgevoelige gevels, waardoor de wijk zelfs op zonnige dagen grauw oogt. Reden voor de bijnaam ‘Oostblok aan het IJ’. Toch hebben de bewoners fraai zicht op het weidse water.
Een potpourri van creatieve wildgroei vind je even verder. Bij het bijzondere gebouw van Hoogtij Amsterdam – “waar events, smaak, cultuur en liefde op grote hoogte samenkomen” – bereik je je tweede pontje. Kijk voor je die pakt nog even om je heen: hier vind je misschien wel de hipste plek van Amsterdam-Noord, met het bekende restaurant De Goudfazant, bioscoop FC Hyena en het hoofdkantoor van de trendy e-bikes-fabriek VanMoof.
Alweer een leuk vaartochtje brengt je naar de kop van het KNSM-eiland. Ook al zo’n roemrucht gebied uit de havengeschiedenis van Amsterdam. De letters staan voor Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij. Ooit een grote rederij met 100 zeeschepen. ‘Kan Niet Slechter Meer’, grapten werknemers cynisch, toen het bedrijf in het slop raakte en uiteindelijk het loodje legde.
Jarenlang was dit een desolaat gebied, met lege kades en roestige havensporen. Alternativo's, krakers en stadsnomaden trokken in de vervallen pakhuizen. Dankzij een plan van – alweer – stedenbouwkundige Rem Koolhaas kreeg het gebied nieuwe wind in de zeilen. Gevolg: de bijzondere woningbouw waar we nu van genieten.
De havenwandeling voert door Oostenburg, met de voormalige Van Gendt-hallen van de Koninklijke Nederlandsche Fabriek van Werktuigen en Spoorwegmaterieel, het latere Werkspoor. Nu stampt Amsterdam ook hier een volledige nieuwe wijk uit de grond. De hallen gaan ruimte bieden aan “een dynamische mix van startups, bedrijven, winkels, horeca, sport en cultuur”.
Langs Marineterrein, Scheepvaartmuseum, Museumhaven Amsterdam en wetenschapsmuseum Nemo wandel je weer terug naar het station. Mocht je tijd over hebben, wandel dan zeker ook even het Marineterrein op, ook al zo’n creatieve hotspot in de voormalige havens van Amsterdam.
Deze wandeling hebben we gedaan in december 2022. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je downloaden op Wandelzoekpagina.nl.
De volgende wandelroutes uit deze gids staan ook op Frankwandelt, volgens het bekende recept: een verhaaltje gelardeerd met foto’s.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.