De Nederlandsche Bank

Officieel begint deze etappe op de Dam. Maar wij starten op deze winderige dag bij het financiële hart van de hoofdstad: De Nederlandsche Bank, of wat daarvan resteert. Hier zijn ze (februari 2022) de boel flink aan het vertimmeren. Hoog nodig, want dat gebouw verbrokkelde langzaam. De ronde toren is al tegen de vlakte gegaan, het andere gebouw krijgt een opknapbeurt.

15.000 goudstaven

Dat gebouw wordt straks opgesteld voor publiek. Je kunt hier dan de kunstcollectie en muntenverzameling bekijken, de beeldentuin bezoeken of lezingen bijwonen. De 15.000 goudstaven krijg je niet te zien: die zijn verhuisd. Wist je trouwens dat één staaf ruim 12 kilo weegt en een half miljoen euro waard is?

Rembrandtplein

We lopen de stad in over de Reguliersgracht, passeren het Amstelveld met het opvallende witte kerkje en arriveren bij het niet al te charmante Rembrandtplein. Door je oogharen zie je hoe mooi het hier zou kunnen zijn als je alle lelijke terrassen en straatmeubilair zou weghalen. Rembrandt knikt instemmend op z’n sokkel.

Rusland & The Grand

Over de wallen gaat het. Langs de Stopera, het huidige stadhuis. Door Rusland – waar de ijskoude poolwind nog even extra aanzet. En langs Hotel The Grand – een gebouw met veel grandeur dat ooit het stadhuis van Amsterdam was. Een donker steegje voert ons langs de oude jeneverstokerij van Wynand Fockink naar de Dam.

Plein met potentie

Ook niet echt een mooi plein. En ook in de Dam zit potentie. Het doorgerookte paleis zou bijvoorbeeld eens flink moeten badderen. En het bekende monument heeft al veel kritiek gekregen. Om het samen te vatten: het is lelijk, het past niet op de Dam, de pyloon doet aan iets anders denken (zeker in deze tijden) en de tekst op de urnenmuur is onbegrijpelijk. Alleen de duifjes kunnen het waarderen.

Stadhuis als een paleisje

Dat paleis is overigens rond 1650 gebouwd als stadhuis. Een immens gebouw met een vorstelijke uitstraling. Tekenend voor de sterke positie van Amsterdam binnen de republiek. Maar in 1808 nam koning Lodewijk Napoleon het als paleis in gebruik. Een paar jaar later kon Amsterdam het terugkrijgen. Maar van het stadsbestuur hoefde het niet meer: het onderhoud was veel te duur.

Panden met een verhaal

De wandeling vervolgt over de grachtengordel, waar zo ongeveer ieder pand een verhaal of geschiedenis vertelt. Het leuke van een stadswandeling uit een gids: je staat stil bij bijzondere plekken of gebouwen in de stad waar je anders aan voorbij zou lopen.

Griekse tempel voor heren

Bijvoorbeeld het gebouw waarin al sinds 1788 cultureel centrum Felix Meritis is gevestigd. Felix Meritis – ‘gelukkig door verdiensten’ – is zowel de naam van een voormalig genootschap als van het gebouw in Lodewijk XVI-stijl. Met z’n vier opvallende Korinthische zuilen doet het denken aan een Griekse tempel. Vroeger waren blijkbaar alleen mannen gelukkig door verdiensten: het was tot ver in de 19de eeuw een echte herensociëteit.

Internationale allure

De ovale concertzaal had destijds internationale allure. Hier traden bekende musici op, zoals Robert Schumann, Camille Saint-Saëns en Johannes Brahms. In de jaren zestig van de vorige eeuw kreeg het een nieuwe bestemming als het Shaffy Theater. Na renovatie is het sinds 2020 weer een cultureel centrum waar je lezingen, debatten en exposities rond kunst, wetenschap en meer kunt bijwonen. Ook als je vrouw bent.

Americain: mengelmoes van stijlen

Je loopt de mooie Leidsegracht op, en vervolgt langs de even mooie Leidsekade die richting het Leidseplein golft. Daar drinken we koffie bij een van de bekendste hotels van Amsterdam: het Americain. Het monumentale gebouw, opgetrokken uit gele baksteen, is een opvallende vlag op de modderschuit van het Leidseplein. Doordat er steeds delen zijn aangebouwd, kent het een mengelmoes van architectuur-stijlen: Amsterdamse School, expressionisme, neogotiek, islamitische bouwkunst.

‘Telefoon voor de heer Mulisch’

In het Americain vind je de oudste leestafel van Amsterdam. Hier was schrijver Harry Mulisch in de jaren vijftig van de vorige eeuw regelmatig te vinden. Hij liet zich dan opbellen, zodat er werd omgeroepen “telefoon voor de heer Mulisch”. Waarna hij opzichtig naar de telefoon paradeerde. Om die reden is de leestafel naar Mulisch vernoemd.

Hardrockers & wereldburgers

Al is het Americain overgenomen door de Hard Rock Hotel-keten, het heeft nog steeds de uitstraling van vroeger. Leuk om even binnen te lopen en van het prachtige interieur te genieten. Kijk buiten aan de zijkant van het gebouw ook even naar de gevelversieringen, waaronder een beeldengallerij van beeldhouwer Theo Vos met tien ‘wereldburgers’.

De stad uit

Wij wandelen het plein over en schieten de Tesselschadestraat in. Rond 1900 zou je de stad zijn uitgelopen: hier begon gemeente Nieuwer-Amstel. Nu wandelen we door een straat met stadsvilla’s, de eerste villa’s die de toenmalige grachtengordel-elite buiten de stad liet bouwen.

Zevenlandenhuizen

In de aansluitende Roemer Visscherstraat vind je een rijtje opvallende panden: de Zevenlandenhuizen van architect Tjeerd Kuipers uit 1894. De zeven huizen hebben elk een bouwstijl uit een ander Europees land. De stijlvolle huizen in combinatie met de bochtige straat geven een romantisch ‘buitenlands’ gevoel.

Vondelpark afgesloten

Als we het Vondelpark willen binnenlopen voor het vervolg van de route, blijkt het gesloten te zijn: de storm heeft flink wat bomen geveld. Wij besluiten het deel door Amsterdam Zuid later te doen, en wandelen weer terug naar De Nederlandsche Bank via het Museumplein, dat ook al geen schoonheid is. Amsterdam en pleinen, het is geen gelukkig huwelijk.