Boeren en kunstenaars

De route start in Blaricum, een dorp midden in Het Gooi dat stamt uit de veertiende eeuw. Destijds was het een echt boerendorp, de 300 inwoners verdienden hun geld met akkerbouw, als schaapsherder of wolwever. Kunstenaars ontdekten Blaricum en Laren eind 19de eeuw, en vormden hier de Larense School. De Amerikaanse landschapsschilder William Singer was een van hen, naar hem is het Singer Museum in Laren genoemd.

Welvarende Amsterdammers

Begin twintigste eeuw ontdekten welvarende Amsterdammers de schilderachtige omgeving. De eerste en laatste kilometers van deze rondwandeling leiden je door het beschermde dorpsgezicht. Je passeert voormalige boerderijen en rietgedekte villa’s met weelderige tuinen. Ongetwijfeld bewoond door tv- en voetbalsterren. Hoge hekken moeten hun privacy beschermen.

Paarse Blaricummerheide

Langs velden en mooie vergezichten gaan je stappen – ook in landschappelijk opzicht is het hier goed wonen. Dan komt je eerste heideveld, de Blaricummerheide, in zicht. Je passeert een schaapskooi, vandaag zonder schapen, en wandelt de heide op. Het paarse goud steekt hier – begin september – fraai af tegen de donkergroene bosranden die hem omgeven.

Drentse heideschapen

Die heide blijft zo mooi door de inzet van Drentse heideschapen, die hier waarschijnlijk ergens rondzwerven met hun herder. Samen met een kudde Schotse Hooglanders houden ze de heide open, die anders al snel zou dichtgroeien met bomen en grassen.

Glooiende heide en bossen

Sneller dan we willen, verruilen we de heide voor dichte bossen. Hoewel die zeker ook niet verkeerd zijn: over beukenlanen en onverharde paadjes wandelen we door het Crailose Bos, dat hier en daar ook glooit, net als de omliggende heidevelden. Oorzaak zijn de gletsjers die hier in de voorlaatste ijstijd het land opstuwden.

Religieuze Trapjesberg

Niet alleen het ijs zorgde voor reliëf, ook de mens deed dat. Zo kom je langs de Trapjesberg, een heuvel van 23,5 meter hoogte die in de Middeleeuwen is opgeworpen. Waarschijnlijk werd hij gebruikt bij religieuze bijeenkomsten. Beklimmen kan, maar je wordt niet beloond met uitzicht. Het Crailose bos is trouwens aangelegd door onder anderen J.D. Zocher jr., die samen met zijn zoon ook het Vondelpark ontwierp.

Ideële melkfabriek

De slingerende route leidt langs bloemrijke velden aan de bosrand. Dan, op het meest oostelijke puntje bereik je landgoed Oud-Bussem. Het imposante landhuis rust in een entourage van oude beuken en eiken, een prachtig gezicht. Het werd in 1902 gebouwd voor de huisvesting van de ‘Maatschappij tot het exploiteren van een hygiënische melkerij’. Een ideële melkfabriek, compleet met koestallen en hooizolders, een zuivelhuis en een kantoor annex dienstwoning.

Rijke NSB’er

Het landhuis werd afgebroken en in 1929 herbouwd door een rijke NSB’er. September 1940 logeerde rijksmaarschalk Göring in deze witte villa. Nu huist het bedrijf SAS in het landhuis, naar eigen bescheiden mening “the most trusted analytics partner on the planet”.

Natuurgebied IJzeren Veld

Over landgoed Bikbergen slinger je terug. Een traject van kleine paadjes, statige bomenlanen en een complete verzameling bloemrijke velden. Vooral de velden en akkers van natuurgebied IJzeren Veld staan vol met bloemen in alle kleuren van de regenboog.

Leemkuilen op de Tafelbergerheide

Dan heb je recht op je tweede heideveld: de Tafelbergerheide. Die glooit nog meer dan z’n collega, de Blaricummerheide. En de mulle zandpaden leiden hier langs nog iets opvallends: diepe leemkuilen. De vroegere bewoners van Het Gooi groeven hier naar klei, waarmee ze de vloeren en erven van hun boerderijen bikkelhard maakten. Ook die klei hebben we te danken aan de voorlaatste ijstijd.

Hoogste punt van Noord-Holland

Niet de gletsjers maar de mens heeft de naamgever van deze heide opgeworpen: de Tafelberg. De route komt er op een haar na langs. Loop er zeker even heen, want je kunt hem beklimmen. Dan ben je gelijk ook op het hoogste punt van de provincie Noord-Holland, op 39,2 meter boven NAP. “Dat betekent ‘Nederlands Amsterdams Peil’”, hoor ik een moeder haar dochtertje uitleggen. Hopelijk onthoudt ze dat niet.

Uitzicht op de Domtoren

De vergezichten zijn hier op hun mooist. In de achttiende eeuw werd de heuvel al bezocht vanwege het verre uitzicht op onder meer de Domtoren, de Grote Kerk van Naarden en Pampus. Kooltjesberg is een andere naam voor deze heuvel: een verwijzing naar de kolen die ze gebruikten voor het vuur dat diende als baken aan de Zuiderzee.

Oude oriëntatietafel

De naam Tafelberg heeft overigens niets te maken met de berg bij het Zuid-Afrikaanse Kaapstad, die volgens een inscriptie 9.674 kilometer verder ligt. Ze is ontleend aan een oude oriëntatietafel op deze heuvel, die helaas verloren is gegaan. Een scherf ervan kun je nog bezichtigen in het Museum Hilversum.

Ook prachtig in de herfst

Langs het ideaal gelegen restaurant De Tafelberg wandelen we het bos weer in. Om de tweede helft van het rondje langs de jaloersmakende Blaricumse villa’s te maken. Deze wandeling is niet alleen in heidetijd schitterend, maar ook in de herfst, dankzij de gevarieerde bossen.