Elke week Amsterdam Door!

Dit is een van de 52 wandelingen uit de wandelgids ‘Elke week Amsterdam Door!’ van Gijs & Floor (bekijk op Bol.com). Dat je op deze tocht de geschiedenis induikt van buurten rond de Amstel blijkt al uit de titel die de routemakers hem geven: ‘Wat ooit was’. Ik start bij punt E van deze route, op het Waterlooplein, voor mij lekker dicht bij huis.

Verlaten Waterlooplein

Vanwege aanhoudende buiigheid in wat misschien wel de natste herfst van de eeuw wordt, wijk ik uit naar een – min of meer – droge avond. Nu de wintertijd is ingegaan, is het donker maar sfeervol op het vrijwel verlaten Waterlooplein. Waar je overdag gezelligheid vindt op een levendige markt vol prullaria, bergen kleding en hippe spullen, klinken nu gehaaste stappen van voetgangers die de dreigende buien te vlug af proberen te zijn.

Protesten in Vlooienburg

Vlooienburg heette het hier vroeger, een van de armste buurten van Amsterdam. En het is ook een buurt waar luide protesten klonken. Tegen de aanleg van de metro. Tegen een vierbaans snelweg over de Nieuwmarkt. En tegen de bouw van de Stopera, stadhuis annex operagebouw.

Routeaanwijzingen

De wandelgids wil me richting het Rokin hebben, maar hoe ik daar moet komen, vertellen Gijs en Floor niet. Het bijgevoegde kaartje is weliswaar speels vormgegeven, maar vrijwel niet praktisch bruikbaar. Gelukkig helpt Google Maps een handje, waarbij ik het beeld van de beroemde filosoof Spinoza passeer en op de Groenburgwal een blik werp op de Zuiderkerk.

Wonderschone grachtenpanden

De stappen gaan langs het Allard Pierson Museum. Wat hier ooit was: een rij wonderschone grachtenpanden van architect Philip Vingboons, de uitvinder van de Amsterdamse halsgevel. Gijs en Floor voorzien je tijdens het wandelen misschien niet van nuttige routeaanwijzingen, maar wel van veel leuke weetjes. Wist je bijvoorbeeld dat het Rokin in de 17de eeuw een binnenhaven was met liefst 21 boekwinkels? Van ontlezing was destijds geen sprake.

Cruisen rond Delfts Blauw

Kijk ook even naar de Munttoren, vroeger onderdeel van de middeleeuwse vestingwerken van Amsterdam. Onder aan de Munttoren stond vroeger de plaskrul Delfts Blauw, in de 20ste eeuw dé cruiseplek voor het uitgaanspubliek van de Reguliersdwarsstraat, vertellen Gijs en Floor. Een eeuw eerder ontmoetten heren elkaar ook al bij de Munt, maar dan in de chique herensociëteit.

Vijzelgracht zonder gracht

De wandeling gaat de Vijzelstraat in, die verderop als Vijzelgracht door het leven gaat. Hier liep tot 1933 ook werkelijk een gracht, wat je je bijna niet kunt voorstellen. Een mooie straat is het niet, met druk verkeer en weinig groen, hoewel ze rond het metrostation recent mooie perkjes hebben aangelegd.

Wevershuisjes en Walenweeshuis

Interessante panden krijg je wel te zien, bijvoorbeeld een fraaie rij wevershuisjes, ook weer van architect Vingboons. Ze zijn gebouwd om arbeiders uit de textielindustrie te kunnen huisvesten. Ernaast ligt het Walenweeshuis, voor wezen uit de Zuidelijke Nederlanden en Frankrijk. Rondom werkten ze vroeger veel met Scandinavisch hout. Daardoor stond deze buurt ook bekend als het Noortsche Bosch, vertelt de wandelgids.

Waar ooit een weiland was

Kom je aan het eind van de Vijzelgracht dan kijk je nu uit over het Weteringcircuit, een onoverzichtelijke kluwen van drukke wegen, bochtige tramrails en lelijke gebouwen. Tot de 19de eeuw keek je hier uit over een weiland met in de verte het Concertgebouw. Vlak na de Tweede Wereldoorlog zou op deze plek het Nationale Oorlogsmonument komen, tenminste als het aan Freddy Heineken lag. Zijn brouwerij zie je verderop liggen. Het monument prijkt sinds 1956 op de Dam.

Paleis voor Volksvlijt

Je loopt de Weteringschans af, een lawaaiige verkeersweg, en passeert het even lawaaiige Frederiksplein. Ooit stond hier het geliefde Paleis voor Volksvlijt, maar dat brandde in 1929 volledig af. In de plaats kwamen de – volgens velen – lelijke gebouwen van de Nederlandsche Bank. Tot medewerkers (tijdelijk) en goudstaven (definitief) naar elders verhuisden. Eén gebouw is afgebroken, het andere wordt gerenoveerd. “Na de renovatie is ons gebouw weer klaar voor de toekomst, duurzaam en open voor alle Nederlanders,” schrijft de bank op z’n site. Klinkt goed.

Carré en Magere Brug

Je steekt de Amstel over, waarbij je aan je linkerhand zicht krijgt op een fraai panorama: het weidse water, theater Carré en de Magere Brug. Aan je rechterhand spiegelt het imposante Amstelhotel zich in de rivier. Met het thema ‘wat ooit was’ in het hoofd vraag je je toch af hoe het hier zal zijn over honderd jaar. Staan de historische gebouwen er nog? Ik geniet nog maar even extra van de sfeervolle uitzichten.

Hildo Krop

Over de Weesperstraat gaat het nu, een drukke verkeersader die zeker geen hoge ogen gooit bij de verkiezing van mooiste straat van Amsterdam. Je komt langs de plek waar ooit het Weesperpoortstation stond. Tot 1939 vertrok hier de trein naar Utrecht. Bijzonder plekje is de brugleuning van Hildo Krop die herinnert aan het station.

Creatieve hub

Verderop passeer je de voormalige Diamantbeurs, nu ‘creatieve hub’ Capital C. Hier zien ze creativiteit “als een ongedefinieerde som van intelligentie, professionaliteit, toewijding, humor, zelfvertrouwen en soms gewoon dom geluk”. Wat stappen verder kom je langs de grote spiegels van het indrukwekkende Nationaal Holocaust Namenmonument – Gijs en Floor noemen het gek genoeg niet.

Leerzame tocht

Net als het begint te regenen, komt het Waterlooplein weer in zicht. In kort bestek (krap vijf kilometer, bijna twee wandeluren) heb ik flink wat bijgeleerd over mijn stad. Nog 51 wandelingen te gaan.