Elke week Amsterdam Door!

Deze stadswandeling komt uit de wandelgids ‘Elke week Amsterdam Door!’ van Gijs & Floor (bekijk op Bol.com).

Oudste gebouw van Amsterdam

De wandeling start midden in de rosse buurt, op het Oudekerksplein. Geweldig startpunt, want de Oude Kerk staat bekend als een van de mooiste gebouwen van Amsterdam. En het oudste: de kerk stamt uit 1306. Op een rondje om de kerk lonkt aan de ene kant het heiligdom, terwijl aan de andere kant getik klinkt op de ramen van vrouwen die je naar binnen willen lokken.

Twee borsten en een hand

Langs rosse ramen en Prostitutie Informatiecentrum ‘In de ouwehoer’ gaan je stappen. Je komt langs het beeldje Belle, een eerbetoon aan sekswerkers. Kijk ook even naar het plaveisel onder je. Na enig speurwerk vind je het kleine bronzen kunstwerk ‘Borstplaat’: twee koperen borsten waar een hand naar grijpt. In het holst van een nacht in februari 1993 geplaatst door een onbekende beeldhouwer. Wethouder Rick ten Have opperde dat prinses Beatrix de maker moest zijn, maar dat is nooit opgehelderd.

Majoor Bosshardt

Ook niet al te helder zijn de routeaanwijzingen van Gijs en Floor, maar dat zijn we inmiddels gewend. Dan maar eentje van mij: als je voor de kerk staat (met de kerk in de rug) wandel je naar links, de Oudezijds Voorburgwal af. Al snel ontmoet je je eerste ‘sterke vrouw’, althans de bronzen versie ervan: majoor Bosshardt die op een bankje zit. Rust is haar gegund, want onvermoeibaar werkte het bekendste lid van het Leger des Heils tussen 1950 en 2000 in Amsterdam met mensen voor wie niemand anders oog had: prostituees, alcoholverslaafden, daklozen.

IJselijke kreten

De majoor keert haar eigen Majoor Bosshardtbrug de rug toe. Die steek je nu over en dan wordt het al snel ongezellig: je piept door de donkere Spooksteeg waar de vervloekte geest van ene Helena schijnt rond te waren, ijselijke kreten slakend. Ze vermoordde haar zusje Dina om zo de zeeman te kunnen inpikken die zijn hart had verpand aan Dina. Was Helena ook een sterke vrouw? In ieder geval is het verhaal sterk. Snel doorlopen maar.

Grootste vrouwelijke kunstenaars

Op de Geldersekade leidt de route langs ‘t Saligh Roemers Huys, waar Anna en Maria Tesselschade woonden, dochters van Roemer Visscher en twee van de grootste vrouwelijke kunstenaars van de 17de eeuw. Omdat de deur openstaat, werp ik even een blik naar binnen. Hier verhuren ze tegenwoordig kamers aan toeristen.

Hart van de Wallen

Toeristen vind je hier volop. Vandaag hijst een enorme meute Britse voetbalfans bier, strijdliederen zingend. Behoedzaam laveer ik tussen massa’s heen en weer deinend vlees. Verderop waaien wietwalmen me in het gezicht. In het hart van de Wallen wemelt het van de seksshops, raamprostituees, peepshows, bordelen, coffeeshops en sekspaleizen als Casa Rosso.

Boegbeeld van de eerste feministische golf

Op de Oudezijds Achterburgwal vind je op nummer 127 het huis waar Aletta Jacobs woonde. Een onooglijk pand ingeklemd tussen een souvenirwinkel en een seksshop. Als eerste vrouw in Nederland werd zij in 1871 officieel toegelaten tot de universiteit. Ook was ze de eerste vrouwelijke arts en de eerste vrouw die promoveerde. Aletta is vooral bekend als boegbeeld van de eerste feministische golf en vanwege haar strijd voor (actief) vrouwenkiesrecht. Dat wordt pas in 1922 in de Grondwet opgenomen, Aletta is dan 68 jaar.

Bierkoningin en Atria

Nu verlaat je de rosse buurt. Je passeert hotel De L’Europe, in handen van een van de rijkste vrouwen ter wereld: bierkoningin Charlene de Carvalho-Heineken, dochter van Freddy Heineken. Je gaat de Vijzelgracht op, voor een bezoek aan Atria, het kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis. Binnen een oase van rust. Een handvol studentes is verdiept in het erfgoed van vrouwen dat ze hier bewaren, in de vorm van vele duizenden boeken, documenten, foto’s en pamfletten.

Femke & Annemarie

Verderop werp je vanaf de brug over de Herengracht een blik op de ambtswoning van Femke Halsema, sterke vrouw en burgemeester van Amsterdam. Gijs en Floor laten je vervolgens het traject lopen waar in 1916 een schare demonstranten voor het vrouwenkiesrecht marcheerde. In hun voetsporen wandel je naar het Maagdenhuis. Roemrucht vanwege de bezetting in 1969 door studenten die meer zeggenschap aan de universiteit eisten. Later kreeg Annemarie Grewel hier een kamer als voorzitter van de Universiteitsraad. Ze bekleedde zoveel voorzittersfuncties dat ze ook wel ‘Voorzitter van Nederland’ werd genoemd.

Tess & Bet

Langs het beeld van Koningin Wilhelmina te paard wandel je naar de Dam en terug naar het Oudekerksplein. Dan bezoek je nog twee cafés van vrouwelijke legendes: Tess Posthumus van cocktailbar Dutch Courage op de Zeedijk en Bet van Beeren van café ‘t Mandje. Tess en Bet delen volgens Gijs en Floor “de liefde voor vrouwen, gastvrijheid en een open mind waardoor vrouw, man en queer elkaar aan de toog vinden”. Proost!

Wandeldatum en tips

Deze wandeling heb ik gedaan op vrijdag 16 februari 2024. Wandel je met de gids van Gijs & Floor dan heb ik twee tips. Ten eerste: omdat de gids weliswaar fraai maar ook zwaar is, is het handig om de routepagina’s te fotograferen zodat je teksten en kaartje op je telefoon kunt bekijken. Ten tweede: de routeaanwijzingen zijn summier, maar met Google Maps bij de hand kom je er zeker uit.