Vroeger en nu

Vroeger was echt niet alles beter, maar in ieder geval was het zo’n twintig jaar geleden stukken rustiger in de prachtige Schoorlse Duinen, de breedste duinen van Nederland. Op een doordeweekse dag kon je urenlang struinen zonder een mens tegen te komen. En je maakte ook kans om een ree of hert te spotten. Anno 2023 is de situatie totaal anders.

Nooit echt rustig

Vele wandelaars hebben dit duingebied in coronatijd ontdekt. En voor hondenbezitters is het een geliefd gebied om hun trouwe viervoeter uit te laten. Vooral omdat je ze lekker los kunt laten rennen in vrijwel het hele duingebied. Tel daar de vele paarden- en mountainbike-routes bij op – gelukkig over eigen paden – en je hebt een gebied waar het eigenlijk nooit echt rustig is.

Steile trappen

Gelukkig is het in de Schoorlse Duinen nog even mooi als vroeger. Tegen de klok inlopend – je kunt deze rode-paaltjesroute in beide richtingen bewandelen – moet je vrijwel direct aan de bak. Eerst klim je over mulle zandpaadjes, en vervolgens over lange, steile trappen.

Vergezichten

Dat doe ik iets te enthousiast, op de hielen gezeten door twee keffende hondjes. Waarschijnlijk volstrekt ongevaarlijk exemplaren, maar ‘better save than sorry’ en m’n kuiten moeten nog ruim 20 kilometer mee. Boven gekomen combineer ik uithijgen met genieten van de uitzichten, al gaan ze deels schuil achter een hardnekkige mist.

Hondsbossche Zeewering

Vanaf dit punt kijk je naar het dorp Groet in de diepte, met z’n karakteristieke witte kerkje. Veel verder weg zie je de Hondsbossche Zeewering, een 5.5 kilometer lange dijk die ons moet behoeden voor stormvloeden.

Dichte naaldbossen

Een hondenvrij uurtje volgt als de route de beboste binnenduinrand kiest. Je stappen gaan grotendeels over zandpaadjes die nu en dan ook echt langs het steile randje scheren voor nieuwe vergezichten, nu over Hollandse polders met dito molens. Aan de duinkant van het pad krijg je beschutting van een dicht naaldhoutbos.

Groeter Zandgat

De route stijgt en daalt voortdurend, soms opnieuw over lange trappen, wat hem flink vermoeiend maakt. Even verder maakt het pad een lusvormige kronkeling die je om een oude zandafgraving leidt, ook wel het Groeter Zandgat genoemd. Waar ooit zand werd gewonnen, is nu een fraai natuurgebiedje ontstaan met een mengeling van stuifzand, heide en een meertje.

Het Rokin dempen

Even verder kom je langs de Pirola-vallei, waarin je meertjes ziet glinsteren: het Hargergat, ook al een oude zandafgraving. Rond het jaar 1800 werd hier in de duinen zand afgegraven in een zogenoemde zandmennerij. Het zand gebruikten ze onder meer om het Amsterdamse Rokin te dempen. Vanwege de hoge kwaliteit van dit zuivere zand werd het ook geëxporteerd naar Engeland als grondstof voor de glasblazerij. Ook bakten ze er vrijwel witte stenen van.

Klimopwaterranonkel

Door al dat gegraaf ontstond een gat in de duinen waar grondwater opwelde: de fraaie meertjes ontstonden. Ook dat water is van hoge kwaliteit en arm aan mineralen. Daarom vind je hier planten die hun neus ophalen voor mineralen: klimopwaterranonkel, ronde zonnedauw, kruipganzerik, tandjesgras, borstelbies en het Mosbloempje. Allemaal zeldzame of zeer zeldzame planten.

Struin-appelgebak

Na al dat fraais wandel je een stukje langs een asfaltweg. Maar lang duurt het niet voor je pal langs de Hondsbossche Zeewering het strand van Camperduin bereikt, met het helaas gesloten strandpaviljoen Struin. Helaas, want hier serveren ze het bijzonder lekkere ‘Struin-appelgebak’ van banketbakkerij Roos uit Bergen.

Langs het stille strand

Langs een langgerekt binnenmeer gaan je stappen nu. Het is kort geleden aangelegd als onderdeel van de kustverdediging tegen stormvloed, want juist hier kan het flink spoken. Leuk om verderop nog even naar de vloedlijn te lopen en over het stille strand uit te kijken.

De blanke top der duinen

Een strandopgang leidt langs het (half februari open) strandpaviljoen Hargen en na weer een paar honderd meter asfalt sla je een zandpaadje in dat je door open duinvalleien voert, afgewisseld met heidegebieden. Een prachtig traject, waarbij het liedje ‘Waar de blanke top der duinen’ al snel door je hoofd speelt.

Zandwoestijn

Verderop leiden de rode paaltjes je de bossen weer in, en nu koppel je het ene bospad aan het andere. Zo bebost als de duinen hier nu zijn, zoveel moeite heeft het in vroeger eeuwen gekost om de duinen een beetje groen te krijgen. Tot ver in de negentiende eeuw was dit gebied een zandwoestijn. Het verhaal gaat dat het in de duinen zo stoof dat er bij Aagtdorp een compleet kasteel onder het zand is verdwenen.

Breedste en hoogste duinen van NL

Met de duinen van Schoorl is nog iets bijzonders aan de hand: het zijn de breedste en de hoogste van het land. Op sommige punten zijn ze liefst vier kilometer breed. En vlakbij het dorp Schoorl reiken de zandheuvels steil omhoog tot een hoogte van 54.4 meter: het hoogste duin van Nederland.

Populair in heidetijd

Maar eerst gaat de route nog door al dat moeizaam aangelegde bos. Niet onaangenaam, maar op een gegeven moment heb je ook wel weer genoeg naaldhout gezien. Gelukkig komt er na een tijdje afwisseling en wandel je weer langs een mooie serie glooiende heidevelden. Reden waarom dit gebied ook in heidetijd (augustus) geliefd is bij wandelaars.

Naar de Schoorlse Nok

Verderop wordt het opnieuw klimmen geblazen. Ooit liep deze route verder naar het zuiden, vertelt een bordje langs het pad. Maar omdat de zandpaadjes erodeerden en deels zijn weggespoeld, is de route omgelegd. Hier heb je de optie om via een kleine rondwandeling toch nog een van de bekendste duintoppen in deze contreien te beklimmen: de Schoorlse Nok.

Berglandschap

Doen! Ook al is de Schoorlse Nok met 48 meter boven NAP niet de hoogste duintop, je krijgt hier de fraaiste uitzichten van de dag: helemaal tot aan zee kijk je over duinenrij na duinenrij, een on-Nederlands berglandschap.

Klimduin van Schoorl

Nu blijft de route op hoogte en leidt hij je van uitzichtpunt naar uitzichtpunt. Vlak voor het einde kom je nog bij het beroemde klimduin van Schoorl. Ooit renden we daar als kinderen vanaf. Dat ging zo snel dat je de controle over je benen compleet verloor en je je hielen bijna tegen je achterhoofd voelde tikken.

Zware route

En nu is buitencentrum Schoorl, start en finish, niet ver meer. Een fraaie maar ook zeer zware route al met al. Zwaarder dan de 21 kilometer doen vermoeden vanwege de mulle zandpaadjes en de vele hoogtemeters. Maar zeker de moeite waard. Pak als het even kan een doordeweekse dag vanwege de drukte in het weekend.