Nachtwacht boven je hoofd

Bij de start onder het Rijksmuseum doe je er goed aan je neus niet te diep in de wandelgids ‘Amsterdam in 10.000 stappen’ te steken, waaruit deze fraaie route afkomstig is. Horden toeristen verdringen zich in het halfduister voor beide museum-ingangen. En fietsers – al dan niet geëlektrificeerd – flitsen langs door de voetgangers/fietstunnel. Ergens boven je hoofd waakt de ongenaakbare Nachtwacht.

400.000 regenwormen

Veilig buiten de monumentale museumbogen kijken we uit over het Museumplein, en dat is bepaald geen streling voor de ogen. Amsterdam en pleinen, een gelukkig huwelijk is het niet. Het Museumplein worstelt daarbij al sinds de grondige renovatie in 2009 met z’n grasmat. Nog onlangs is het gras geheel vernieuwd en nu brengt de gemeente zelfs 400.000 regenwormen in stelling om het gras gezond te houden. Die kronkelen op deze winterdag rond het oud-Hollandse ijsbaantje.

En 400.000 demonstranten

Beroemd is het plein wel, door de grootschalige demonstraties die er plaatsvonden, zoals in 1981 het massale protest tegen de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Nederland. Onder het motto ‘Hou je kernkop’ verdrongen zich hier 400.000 demonstranten. Geen record overigens, want twee jaar later togen ruim 550.000 mensen naar het Haagse Malieveld voor protest tegen diezelfde raketten.

Tachtig ton aardappelen

Nu vechten jongeren fanatiek om de bal tijdens een potje rugby – denk om het gras jongens! – terwijl wij richting het Concertgebouw wandelen. De wandelgids lepelt grappige weetjes op. Zo dumpte een ondernemer in 1992 tachtig ton aardappelen op het plein, ter herdenking aan de Aardappeloproer van 1917. Destijds plunderden vrouwen uit de Jordaan een aardappelboot uit protest tegen de hoge voedselprijzen – een actueel thema.

Gigantische lier

Fraaie blikvanger is het Concertgebouw. Laat je blik even naar het dak van de Grote Zaal glijden, waar een gigantische lier prijkt, het instrument van de god Apollo. Je zou het niet zeggen, maar hij is 3.25 meter hoog en weegt 607 kilo. Hij is gemaakt van koper, lezen we in de wandelgids, met een toplaag van ruim 350 velletjes bladgoud.

Muzikale koe

Het gebouw verrees in 1888 – te midden van weilanden – naar een ontwerp van architect Dolf van Gendt, die volgens z’n familie ‘de muzikaliteit van een koe’ had. Over koeien gesproken: die maakten hier al snel plaats voor een ‘luxekwartier’. Dat gaan we nu verkennen: de prachtige buurt rond het Vondelpark. De statige herenhuizen en stadsvilla’s zijn gebouwd voor rijke Amsterdammers die de overbevolking en stinkende grachten van de binnenstad wilden ontvluchten.

Door het Vondelpark

De route voert ons langs en een klein stukje door het Vondelpark. Initiatief tot de aanleg kwam van een groep Amsterdamse notabelen. Met het voor die tijd enorme bedrag van 83.000 gulden kochten ze twaalf hectare drassige grond net buiten de Leidsepoort. Aanvankelijk heette het Nieuwe Park, maar na plaatsing van het beeld van de dichter Vondel kreeg het z’n huidige naam (eerst nog met een s ertussen: Vondelspark).

Liever tekortschieten dan wanhopen

We wandelen onder het Amsterdams Lyceum door, een letterlijk en figuurlijk ‘schoolvoorbeeld’ van de Amsterdamse School, met z’n vele laddervensters en gevelversieringen. Let ook op het motto van de school, dat op een gevel prijkt: Potius deficere quam desperare, Latijn voor: liever tekortschieten dan wanhopen.

Spijbelaar Remco Campert

Oprichter en rector van het oudste lyceum van Nederland was Christiaan Pieter Gunning, die volgens de gids zeer betrokken was bij zijn leerlingen. Hij kwam bij ze thuis om te checken of ze op tijd in bed lagen, nam kinderen die het moeilijk hadden mee op vakantie en schreef alle rapporten van de 500 leerlingen met de hand. Aan leerling Remco Campert was dat trouwens niet besteed: hij was destijds een notoire spijbelaar. Overdag ging hij naar de bioscoop, 's avonds hing hij rond in kunstenaarscafés en jazzclubs, vaak met vriend en mede-leerling Rudy Kousbroek.

Hilton Hotel: zeven dagen in bed

Via het Monument Indië-Nederland bereiken we het volgende hoogtepunt van de route: het Hilton Hotel. Dat verwierf bekendheid door de ‘Bed In’ van Beatle John Lennon en zijn vrouw Yoko Ono in 1969. Door zeven dagen in bed door te brengen protesteerden ze tegen de Vietnamoorlog en voor vrede op aarde. Die kamer (Suite 702) is trouwens te boeken: een luttele 15.000 euro voor zeven nachten. Bekend is het Hilton ook door een trieste gebeurtenis: Herman Brood sprong op 11 juli 2001 van het dak. Ter nagedachtenis aan de zanger en kunstenaar staat een bankje voor het hotel.

Olympische Spelen van 1928

We scheren langs de Zuidas, het zakendistrict van Amsterdam met overweldigend hoge kantoren. En wandelend door straten vernoemd naar Olympische goden komen we bij het eindpunt: het Olympisch Stadion. Een iconisch gebouw ontworpen door architect Jan Wils in de stijl van de Amsterdamse School, te herkennen aan de rode bakstenen, de typerende vormen en de stalen raam- en deurkozijnen. Hier werden in 1928 de Olympische Spelen gehouden.

Olympisch Stadion in een weiland

Bij de start van deze wandeling lazen we dat het Concertgebouw in 1888 midden in de weilanden werd gebouwd. Precies veertig jaar later verrees het Olympisch Stadion eveneens tussen de weilanden. Binnen enkele decennia had de stad een enorm hap uit z’n omgeving genomen. We kijken omhoog, waar een vliegtuig de schaal voor de Olympische Vlam op de 40 meter hoge Marathontoren passeert. Die schaal staat bekend als ‘het asbakje van KLM-piloten’.