Landgoed Doornik

Vanaf bushalte De Pas in Bemmel wandel je al snel tussen de bossen en natuurakkers van landgoed Doornik, gelegen op een bochel van de rivier de Waal. En al is veel bos recent aangelegd, toch wandel je hier over een eeuwenoud landgoed.

Fransen en het water

Ooit stonden hier een kasteel, wat boerderijen en een kapel, die samen de Heerlijkheid Doornik vormden. Heerlijk duurde helaas niet lang. Want eind 18de eeuw kwamen eerst plunderende Franse troepen langs, waarna overstromingen van de Waal de verwoesting compleet maakten.

Moestuin Lentse Aarde

Gelukkig is het nu wel lekker wandelen over de onverharde paadjes waarbij je je af en toe door de opschietende struiken moet worstelen. En je komt langs de biologische moestuin Lentse Aarde, met een overdaad aan fruitbomen, bloemen en groenten. Leuk om even overheen te wandelen.

Uiterwaarden van de Waal

Het Limespad klimt een dijk op en na het intieme landgoed liggen opeens de weidse uiterwaarden van de Waal aan je voeten. De glinsterende rivier strekt zich in ruime kronkels voor je uit, je kijkt uit over de uiterwaarden en naar Nijmegen aan de overkant. In de mistige verte doemt het ‘berglandschap’ van het Rijk van Nijmegen op.

Romeinse helm op je pad

En al gaan je stappen over asfalt en is het niet overal even mooi, het is fantastisch om zo dichtbij de rivier te wandelen. Verderop verruil je de asfaltweg voor een schelpenpaadje dat eerst langs een rivierkazemat van drie verdiepingen voert – een rijksmonument – en vervolgens langs een bijzonder kunstwerk: een gigantische Romeinse helm. Je kunt hem beklimmen, en door z’n ooggaten naar de stad Nijmegen kijken.

Het gezicht van Nijmegen

‘Het gezicht van Nijmegen’ heet het kunstwerk, gemaakt door kunstenaar Andreas Hetfeld. Inspiratie was een van de bekendste bodemvondsten van Nijmegen: een verzilverde Romeinse ruiterhelm van 2000 jaar oud, opgebaggerd uit de Waal in 1915. Die helm is een van de pronkstukken van Museum Het Valkhof.

De Oversteek

Het oeverpaadje passeert vogelrijke uiterwaarden en zandstrandjes langs de Waal. Je gaat brug na brug onderdoor. Een van die bruggen beklim je, De Oversteek. Hier staken in september 1944 tijdens operatie Market Garden geallieerden de rivier over, waarbij 48 Amerikaanse soldaten sneuvelden.

Voormalige Honig-fabrieken

Na De Oversteek kom je in Nijmegen langs wat gekke plekken, zoals de voormalige Honig-fabrieken. Leuk om hier even een kijkje te nemen. Waar ooit bouillon, macaroni en vermicelli stonden te pruttelen, krioelt het nu van de creatieve en ambachtelijke bedrijfjes. Tussen de ketels en de beeldbepalende meelsilo vind je terrasjes en een bierproeflokaal. En je kunt lezen over de geschiedenis van dit terrein, dat helaas op de nominatie staat voor sloop.

Sint-Stevenskerk

Hierna is het helaas doorbijten door de minder mooie buurten van Nijmegen. Je pakt een drukke straat waar je je shoppend kunt uitleven, en dan is de monumentale Sint-Stevenskerk uit 1243 niet ver meer. Een prachtige kerk die zwaar beschadigd werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door geallieerde bombardementen. Je loopt langs de fraaie historische panden die rond de kerk staan.

Grote Markt

Een verstild plekje in het drukke centrum, zo blijkt als je een poortje onderdoor gaat. Want nu sta je onverwachts op de Grote Markt, met z’n fraaie façade van historische panden en z’n levendige terrasjes. Mocht je toe zijn aan koffie of een drankje dan is dit the place to be. Nijmegen heeft zwaar geleden in de Tweede Wereldoorlog, maar gelukkig zijn op de Grote Markt flink wat monumentale gebouwen gespaard.

Het Valkhof

Na de drukte van het centrum zoek je de Waal weer op, waarna je omhoog klimt naar het Valkhof, een hooggelegen stadsparkje met een indrukwekkende historie. Want op deze strategische heuvel bouwden de Romeinen een vesting en Karel de Grote een paleis. Met z’n monumentale bomen, de fraaie Sint-Nicolaaskapel, de schilderachtige Barbarossa-ruïne en uitzichten over de Waal is het een heerlijke plek.

Museum Het Valkhof

Het echte hoogtepunt krijg je dan nog: Museum Het Valkhof. Aanbevolen voor een bezoek vanwege alle Romeinse bodemvondsten die ze hier tentoonstellen. Waaronder de puntgave verzilverde helm die als inspiratie diende voor het hiervoor genoemde kunstwerk ‘Het gezicht van Nijmegen’. Let op de voorhoofdsband die is versierd met vijf busten, waarschijnlijk van figuren uit de kring rond de wijngod Bacchus.

Sieraden en fibulae

Vier eeuwen lang was Nijmegen – destijds Noviomagus genoemd – de grootste vestigingsplaats van de Romeinen in ons land. Verwonderlijk is het dus niet dat hier vele Romeinse schatten zijn gedolven. Van potscherven, amfora’s en schoeisel, tot munten, sieraden, bronzen beeldjes en kledingspelden (fibulae). Vaak in verrassend ongeschonden staat. Je treft gouden ringen die eruitzien alsof ze 200 in plaats van 2000 jaar oud zijn. Glazen kunstwerkjes zien er broos uit, maar zijn toch in één stuk boven water gekomen.

Romeins gevoel

Voor het eerst op het Limespad overvalt me een ‘Romeins gevoel’. En kan ik me een beetje voorstellen dat hier aan het begin van de jaartelling ook echt vele duizenden Romeinen uit alle windstreken van dat gigantische rijk zijn neergestreken. Ze hebben hier gewoond, geleefd, gewerkt. Gevochten met de lokale bevolking, maar ook met ze samengeleefd. Werktuigen, amfora’s en sieraden werden uitgewisseld – en misschien wel verhalen en grappen. Voor je het weet gaat je fantasie met je op de loop.

Bezoek dit museum

Mocht je van plan zijn om het Limespad te lopen, dan is het een idee om eerst dit museum te bezoeken. Om zo in Romeinse sferen te komen. Dan wandel je toch anders langs al die punten op de route waar de Romeinen wel zijn geweest, maar zonder zichtbare sporen na te laten. En je het moet doen met een plaquette of een castellum dat overduidelijk is nagemaakt.

Laatste etappe

De laatste etappe staat nu op mijn program, van Museum Het Valkhof naar de Duivelsberg in Berg en Dal. Een korte etappe die ik misschien wel begin met een herhaald bezoek aan het museum. Dat museum is overigens van 1 oktober 2022 tot 31 maart 2023 gesloten voor een grote verbouwing.

Gebrekkige markering Limespad

Overigens is de markering van het Romeinse Limespad lang niet waterdicht. Niet alleen op deze etappe maar op vrijwel elke etappe missen nogal wat tekens, staan ze op onlogische plekken of gaan ze (gedeeltelijk) verscholen achter groen. Iets om je bewust van te zijn als je de route gaat lopen. Met de gps-track op pad gaan is aan te bevelen.