Wát een leuke, verrassende wandeling door Amsterdam! Van het weidse IJ bij Het Stenen Hoofd wandel je naar het Vondelpark. Daartussen rijgt deze tocht tal van hoogtepunten aan elkaar: de Westergasfabriek, Amsterdamse School-parel Het Schip, dorpse straatjes in Oud-West en nog veel meer.
Dit is etappe 4 uit de wandelgids ‘Buiten de binnenstad van Amsterdam’. In deze gids beschrijft routemaker Alex Buis een langeafstandswandeling van 227 kilometer in 14 etappes. Bijna een half Pieterpad lang dus, maar dan binnen de stadsgrenzen van de hoofdstad.
Deze etappe start vlakbij het IJ. Leuk om even van de route af over het weidse water uit te kijken. Je ziet antieke schepen en moderne architectuur. A’DAM Toren en bioscoop Eye liggen aan de overkant. Daarachter verbergen zich al die hippe buurten van Noord waar de eerste drie etappes van dit langeafstandspad je doorheen voeren.
Na wat omzwervingen wandel je al snel onder de Haarlemse Poort door – vroeger een van de toegangspoorten tot de stad – en de Spaardammerbuurt binnen. Een op het oog gewone woonwijk met straten die je overal in Amsterdam West aantreft. Tot je bij het Zaanhof aankomt. Dat doet met z’n geel geschilderde kozijnen, houten topgeveltjes en opvallende poortgebouwen denken aan de tuindorpen van Amsterdam Noord.
Even verder kom je bij het wereldberoemde gebouw Het Schip. Dit hoogtepunt van de Amsterdamse School doet z’n naam eer aan, want het heeft zeker iets weg van een kolossaal schip. Een bijzonder fantasierijk gebouw is het. Met torentjes en nissen, kunstig afgewerkte balkons en golvende gevels die deels bekleed zijn met dakpannen.
Als je goed kijkt zie je hoeveel tijd en aandacht er alleen al in het metselwerk is gaan zitten. Ongetwijfeld een ontwerpfeest voor architect Michel de Klerk, maar hij zal de bouwvakkers menig vloek en zucht hebben ontlokt. Het Schip heeft ook een interessant museum aan boord, uiteraard gewijd aan de Amsterdamse School.
Je loopt een klein stukje door het Westerpark, met z’n hippe horeca-tentjes en z’n interessante Westergasfabriek. Leuk om even van de route af bij de gashouders te kijken. Van twee gashouders resten alleen nog de ronde fundamenten, die zijn omgetoverd tot een verrassende watertuin en lelievijver. Je kunt over een houten vlonder langs de rand van de bassins wandelen.
Dan wandel je de smalle straten van stadsdeel Westerpark in. De straten – zo schrijft Alex Buis in z’n gids – volgen de oude polderpaden en sloten die hier vroeger lagen. Deze 19de eeuwse gordel is vooral ontstaan op basis van het uitbreidingsplan voor Amsterdam van ingenieur Jan Kalff uit 1877.
De wandeling komt langs De Otter uit 1631, de oudste houtzaagmolen ter wereld. Hij ligt, omringd door oude opslagloodsen, in een postzegeltje polderlandschap dat gespaard is gebleven bij het ontstaan van de 19de eeuwse ring. Omdat hij weinig wind vangt door de omliggende hoogbouw, wilde de molenaar hem verplaatsten naar Uitgeest. Dankzij een succesvolle actie van buurtbewoners en stadsdeel Westerpark is dat gelukkig voorkomen.
En zo wandel je van verrassing naar verrassing. Het ene moment loop je in de drukte van de grote stad, dan lijkt het weer net alsof je in een dorp verzeild bent geraakt.
Op het Da Costa-plein bijvoorbeeld, met z’n monumentale platanen en spelende kinderen. Of op de Slatuinenweg, met lage dijkhuisjes die rond 1900 zijn gebouwd. De dalende klinkerstraat is een overblijfsel van het Slatuinenpad, waaraan vroeger groentetuinen lagen en dat destijds ook fungeerde als kerkenpad.
Ook in de Bellamystraat verderop heerst zo’n dorpse sfeer. Ouderwetse lantaarns, lage huizen met uitbundig begroeide tuinen ervoor. Ooit begonnen als een paadje langs een sloot, is de Bellamystraat als je door je wimpers kijkt nog steeds een soort ‘tuinpad van m’n vader’ waarover Wim Sonneveld zong. Het is zo’n straat waar de bewoners je nog groeten of een praatje met elkaar maken, al dan niet in onvervalst plat Amsterdams.
Na de drukte van de Ten Katemarkt wandel je over het rustieke terrein van het voormalige Wilhelmina Gasthuis. Hier stond vanaf 1635 het Pesthuis, destijds buiten de stad in de Stads- en Godshuispolder. Eind 19de eeuw werd het vervangen door het Wilhelmina Gasthuis. Nu tref je hier een groene oase waar de merels concerten verzorgen. Achter de gevels van de voormalige ziekenhuisgebouwen gaan woningen en bedrijfsruimten schuil.
De wandeling scheert langs het Vondelpark. Je loopt door de Vondelstraat met z’n kapitale villa’s. Aardig wat huizen in deze straat plus de kerk zijn ontworpen door de bekende architect P.J.H. Cuypers, die ook tekende voor het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam. Deze etappe 4 eindigt op het Leidseplein.
Zelf was ik nog lang niet uitgewandeld. In plaats van de tram naar het CS te pakken, wandelde ik via de Amsterdamse grachten en de Jordaan weer terug naar het station. In totaal komt de route dan op 19 kilometer. Wil je mijn voetsporen volgen?
Deze wandeling heb ik gedaan in juni 2021. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je downloaden op Wandelzoekpagina.nl.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.