In de jungle van de Diemer Vijfhoek waan je je ver weg van de stad. En je krijgt fraaie uitzichten over het IJmeer richting forteilandje Pampus. Deze voorlaatste etappe van het langeafstandspad door Amsterdam neemt je ook mee door het Gaasperpark, de Bijlmerweide en het Diemerbos. Je moet wel door een paar taaie stukken heen bijten.
Dit is etappe 13 uit de wandelgids ‘Buiten de binnenstad van Amsterdam’. In deze gids beschrijft routemaker Alex Buis een langeafstandswandeling van 227 kilometer in 14 etappes. Bijna een half Pieterpad lang dus, maar dan binnen de stadsgrenzen van de hoofdstad.
Vanaf metrohalte Gaasperplas wandel je zo het Gaasperpark in, een verrassend mooi park. Leuke laantjes en spannende paadjes nemen je mee door omhullend groen, je krijgt uitzichten over rietgekraagde vaarten en af en toe stuit je op een monument dat doet denken aan de tijd dat hier de Floriade gehouden werd, in 1982.
Floriades zijn bepaald geen melkkoetjes. De laatste vier stuks noteerden miljoenen verlies, waarbij die van Almere 2022 afstevent op een omgekeerde ‘kaskraker’. Maar in het geval van de Floriade 1982 houden we er in ieder geval een prachtig bloemrijk park aan over.
Het aanpalende park Bijlmerweide, midden jaren 70 aangelegd, is eveneens fraai. Ook hier vind je bloemenweides, met onder meer veel orchideeën. Laarzenpaden kronkelen door groen, waar ook ringslang en ijsvogel zijn gespot. Een kunstenaar is aan de slag geweest met wandelborden van mozaïek. Waar een overijverige ambtenaar op zijn beurt een bordje met ‘kunstuiting’ onder heeft geplaatst – je mocht eens denken dat het een officieel wandelbord is.
Je steekt riviertje De Gaasp over en komt in het Diemerbos. Over stille paadjes wandel je langs sloten met oevers vol bloemen. De stilte wordt even later wel ruw verstoord: je moet een snelweg onderdoor. En daarna stuit je op het Amsterdam-Rijnkanaal, het drukst bevaren kanaal van Europa dat de haven van Amsterdam verbindt met het Duitse Ruhrgebied.
En ook al is hier volop aan de dieren gedacht – met faunapassages en opstapplaatsen voor overzwemmende reeën en vossen – toch breekt nu een minder mooi gedeelte van deze etappe aan. Langs het kanaal naar de boten kijken, dat heeft nog wel wat. Maar even verder moet je de snelweg nogmaals onderdoor. En vervolgens, via een vermoeiende lus, naast die drukke weg het kanaal over. Geen aangenaam traject.
Je stappen vervolgen door onbestemd gebied, waar industrie, een elektriciteitscentrale en de Maxis de rommelige hoofdrol opeisen. Maar dat vergeet je weer snel als je de eeuwenoude Diemerzeedijk oploopt die het aanpalende veengebied moest beschermen tegen overstromingen. Je wandelt hier in de voetsporen van schrijver Nescio en bioloog Jac. P. Thijsse, voor wie dit ooit een geliefd wandeltraject was.
Verderop wordt het nog mooier. Je wandelt de Diemer Vijfhoek binnen, een bosgebiedje dat aanschurkt tegen het IJmeer. Een minipaadje stuurt je een soort jungle in, waar je je nog net geen weg hoeft te banen met een kapmes, maar veel scheelt het niet.
Opschietende wilgen, stekelig struikgewas en veel wilde bloemen dreigen het pad te overwoekeren, dat door drassig terrein voert. Geen gebied om met een korte broek te betreden: het stikt hier van muggen en brandnetels. Verdwalen is er niet bij, er is maar één paadje en dat leidt je stap voor stap naar meer openheid, in de vorm van eerst wat kreekjes en vervolgens het weidse IJmeer.
Dat meer biedt fraaie vergezichten. Je kijkt helemaal naar het eilandje Pampus in de verte. In de VOC-tijd moesten schepen voor dit kunstmatige forteiland op vloed wachten om door de ondiepe vaargeul hun weg te vervolgen. Om de tijd te verdrijven grepen de matrozen vaak naar de fles. De uitdrukking ‘voor Pampus liggen’ schijnt daar vandaan te komen.
Pampus is trouwens onderdeel van de Stelling van Amsterdam, een verdedigingswerk rond Amsterdam, bestaande uit 46 forten en batterijen, dijken en sluizen.
Je wandelt over een fraai beschaduwd paadje langs het water dat bijna tegen je voeten klotst. En met elke stap zie je stad verder opdoemen, in de vorm van stadsuitbreiding IJburg. Je klimt de wal op en wandelt het Diemerpark binnen. Je komt langs nog meer onderdelen van de Stelling van Amsterdam, zoals de kustbatterij De Diemerdam en de Diemerdammersluis.
Vreemd om te bedenken dat je nu over een enorme vuilnisbelt wandelt. En dan hebben we het over vuilnis van de ergste soort: chemisch afval. Tot 1974 werd dat hier volop gestort, het gebied stond bekend als een van de smerigste gifstortplaatsen van Nederland. Het afval werd in de buitenlucht verbrand, waarbij soms luide explosies klonken. Nu heerst er een vredige stilte.
In later jaren is het vuil ingepakt in een omgekeerde ‘doos’ van vijf kilometer omtrek en 26 meter diep. Zand en aarde werden eroverheen gestort. Langzaamaan ontstond zo op het gif een waardevol natuurgebied met zeldzame flora en fauna. Zo broeden er liefst 60 soorten vogels, waaronder rodelijstsoorten als nachtegaal, spotvogel, koekoek en torenvalk. Het is ook een hotspot voor ringslang, rugstreeppad, vossen en hermelijnen.
Een hotspot is het zeker ook voor een niet zo zeldzame mensensoort: IJburgers. Voor de inmiddels 24.000 inwoners van deze Vinex-wijk is het het dichtstbijzijnde park. Een serieuze wijk, die je nu via een brug betreedt. Daarbij steek je de groenste gracht van IJburg over: de zogeheten Groene Tunnel. Op zomerse dagen dobberen IJburgers hier in hun bootjes of op hun sup-board, ‘s nachts houden zes soorten vleermuizen de muggen uit hun slaapkamers.
Deze wandeling heb ik gedaan in juli 2022. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je downloaden op Wandelzoekpagina.nl.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.