Mooie start

Bij het stationnetje van Santpoort-Noord is het aangenaam starten. Het ligt midden tussen de weilanden met vredig grazende paarden. Een wandelpad voert erlangs en in de verte zie je de binnenduinen, met in de bosrijke duinrand een boerderij met hooiberg en een kerkje. Een mooie idylle.

Buitenplaats Beeckestijn

Die idylle eindigt na een kilometer als je een saai traject door woonwijken volgt. Gelukkig komt buitenplaats Beeckestijn op je pad, met bloementuin, bomenlanen en een statig landhuis. Een prachtige plek om te genieten van de eerste tekenen van de herfst: de bomen zijn eind augustus al een beetje aan het verkleuren.

Architectonisch grapje

Je schiet een onverhard paadje in langs een vrijstaande woning, die bij nadere beschouwing een follie blijkt te zijn, gebouwd in 1769: een nutteloos gebouwtje dat bedoeld was als architectonisch grapje om bezoekers te verrassen. Nu heeft het overigens wel een functie: het is een B&B. Even verder wandel je over een brede beukenlaan, met zicht op een vijver met fontein.

Weg uit de stinkende stad

Beeckestijn ligt al sinds de vijftiende eeuw op de beboste overgang van het oude duingebied naar het Wijkermeer (dat inmiddels een polder is). Vanaf de Gouden Eeuw lieten rijke Amsterdammers hier landhuizen bouwen. Met hun zeiljachten voeren ze over het IJ en het Wijkermeer, de stinkende stad verruilend voor de rust en grandeur van Beeckestijn.

Verschillende tuinstijlen

Wandelend over de buitenplaats vallen je verschillende tuinstijlen op. Zo kom je door een romantisch park in de Engelse landschapsstijl, aangelegd rond 1770. Open weides wisselen af met een vijver en een beekje. De ‘Engelse’ kronkelpaadjes leiden naar een park in de tegengestelde Franse stijl, met rechte lanen en geometrische vormen. Een sterrenbos met acht lange lanen gaat over in een brede laan met vierdubbele rijen eiken.

Zeldzame bloemenwaaier

Een van die bomenlanen biedt fraai zicht op de achterkant van het landhuis uit de 18de eeuw. Aan de voorkant vind je een leuk café met terras dat helaas lang niet altijd open is. Je vervolgt langs een verscholen bloementuin die je beslist even moet inlopen. Deze ‘bloemenwaaier’ heeft opvallende gedraaide bloembedden, een zeldzaamheid in tuinenland. Hier pronkte eigenaar Jacob Boreel graag met z’n uitgebreide plantencollectie. De bloemen in de waaier bloeien van binnen naar buiten: voorjaarsbloeiers in het midden, in de buitenste randen herfstbloemen. Vandaag, einde van de zomer, staat er opvallend weinig in bloei.

Velsen: idyllisch dorpje

Een lange laan met hoge Hollandse lindes leidt langzaam maar zeker de buitenplaats uit, langs een park met mooie bomen en een hertenkampje. Het Lievendaalse Beektunneltje helpt je onder een drukke weg door. En dan – heel onverwachts – sta je in het verstilde oude dorp van Velsen. Een schilderachtige plek om even te vertoeven en foto’s te maken, want het is hier beeldschoon.

Ingeklemd tussen herrie

Kijk je op de kaart, dan zie je goed hoe het dorpje Velsen ligt ingeklemd tussen herrie en drukte: in het noorden het drukbevaren Noordzeekanaal, in het oosten scheurt snelweg A22 langs op nog geen 50 meter afstand (gelukkig door de onzichtbare Wijkertunnel), en rond het zuiden en westen loopt de eveneens drukke provinciale weg. Maar daartussen lijkt het alsof de tijd heeft stilgestaan. Je kunt het je niet voorstellen, maar eeuwenlang was dit dorp het religieus en bestuurlijk hart van de omgeving.

Sloophamer

Maar begin jaren zestig van de vorige eeuw kwam de sloophamer langs: bijna het hele dorp moest verdwijnen voor de verbreding van het Noordzeekanaal. Wat overbleef is nu gelukkig beschermd dorpsgezicht, de meeste woningen zijn monumentaal. Hoogtepunt van de 18de eeuwse huizen en gebouwen is de Engelmunduskerk met een 13de eeuwse toren.

Enorme schepen

Ongemerkt ben je heel dicht bij het Noordzeekanaal gekomen: als je het beschermde dorpsstraatje uitkijkt, zie je opeens het brede water waar zwanen dobberen en enorme schepen opstomen richting Amsterdam. Op een mooie plek pal langs het water vind je rustige zitbankjes. Uitkijkend over het brede kanaal geniet ik van de lunch en de voorbijvarende schepen.

Rennen voor de veerpont

Langs het Noordzeekanaal gaan de stappen richting de veerpont. In de verte zie ik ‘m al halverwege het kanaal varen en ik zet er flink de pas in, langs een paar vissermannen. De slagbomen zijn al gedaald als ik aan kom rennen. De bars kijkende maar toch vriendelijke veervrouw gebaart met haar hand: duik er maar onderdoor.

Grootste vervuiler van NL

Aan de overkant is het over met de pret. Langs drukke wegen, betonnen kolossen en rokende schoorstenen gaat de route, laverend door de industrie van de IJmond. Je ziet hier ook fabrieken van het enorme bedrijf dat deze regio domineert: Tata Steel. Het Indiase moederbedrijf presenteert zich graag als wereldleider in groen staal, maar dat neemt niet weg dat de Nederlandse vestiging (voorheen Hoogovens) tot de grootste vervuilers van ons land behoort. Met hun CO2-uitstoot staan ze samen met bedrijven als Shell en KLM aan de top.

Door een groene tunnel

Toch pak je even verder een leuk paadje dat – gehuld in het groen – helemaal langs de buitenkant van het gigantische bedrijventerrein naar Wijk aan Zee voert. In de lange groene tunnel lijkt het net of je door de natuur wandelt. Even verder ga je zelfs – gedoogd door Tata – het terrein van de staalgigant op over een paadje dat je de duinen binnenleidt.

100% groen

In de mooie documentaire-serie Staal (Human, 2024) zie je dat zowel de bewoners als Tata zelf worstelen met de gevolgen en de toekomst van de staalproductie in dit gebied. Bewoners staan lijnrecht tegenover elkaar: velen werken bij Tata terwijl veel anderen bezorgd zijn over hun gezondheid. Het bedrijf heeft weliswaar plannen om 100% groen te gaan produceren vanaf 2045, maar dat is misschien wel te laat.

Schoorstenen en… de zee

Na een klim over mul zand kijk je opeens uit over de hoge schoorstenen en de fabrieksgebouwen van Tata, een indrukwekkend gezicht. Als je het duintopje overgaat – wat is het hier stil! – zie je de zee liggen en het dorpje Wijk aan Zee. Via een lange trap daal je af naar het levendige dorpsplein, waar je de bus kunt pakken. Toch een leuke etappe al met al.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling heb ik gedaan op vrijdag 30 augustus 2024. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je gratis downloaden op Wandelnet.nl.

Bekijk op Wandelnet.nl >>