Bossen in herfsttooi

Alleen al aankomen op parkeerplaats Hoog Buurlo is een feestje: je zet je auto midden tussen de hoge beukenbomen in een bos dat half oktober (2023) al een beetje in herfsttooi komt. Voor OV-liefhebbers is het jammer: deze tocht is niet per bus bereikbaar.

Uit een andere tijd

Door die bossen, over een prachtige laan met oude beuken, wandel je richting Hoog Buurlo. Het mini-gehuchtje zie je in de diepte liggen. Een kleine ansicht: een rietgedekte schaapskooi, twee oude boerderijen en een kudde met Veluwse heideschapen die op de wat mistige velden staat te grazen. Een landschap dat niet van deze tijd lijkt.

Dieprode vliegenzwammen

Hoog Buurlo zelf verken je pas aan het eind van deze rondwandeling. Nu sla je af, alweer een beukenlaan op. De soms dubbele en driedubbele bomenlanen die je hier treft, zijn aangeplant rond 1850. Volgens de wandelgids zijn alle lanen bij elkaar maar liefst veertig kilometer lang. Let in de herfst vooral ook op de randen van de paden, waar je vliegenzwammen kunt ontdekken. Ik trof een paar dieprode exemplaren.

Hoog Buurlose Heide

Verderop doemt alweer iets moois op door de bomen: de Hoog Buurlose Heide. Die weidse vlakte ga je op over zandpaden die de wandeling flink verzwaren. Vooral omdat je ook nog gaat stijgen: hier op de Oost-Veluwse stuwwal heb je toppen tot 73 meter boven NAP, opgestuwd door de voorlaatste ijstijd. Dat leidt onherroepelijk tot schitterende vergezichten, met een horizon zonder vervuiling.

Kathedraal van de Veluwe

Nu je toch naar de horizon kijkt: let op het bijzondere gebouw dat je tijdens de wandeling vaak in de verte ziet liggen: Radio Kootwijk, vanwege z’n iconische vorm ook wel de Kathedraal van de Veluwe genoemd. Ook bij dit architectonische hoogtepunt kom je pas aan het eind van de wandeling.

Schapen en wolven

Eerst maak je ruime slingers over de heide, die hier deels is verwilderd. De schaapskudde van Hoog Buurlo moet hier alle zeilen bijzetten tegen het pijpestrootje, een hardnekkige grassoort die de heide verdringt als je niets doet. De schapen beschermen ze overigens met honden tegen de wolf die hier rondsluipt. Binnen de omheining met wolfwerende elektriciteit zie ik er twee energiek rondrennen.

Sprookjesachtige jeneverbessen

Het zandpad lijkt eindeloos en biedt goed zicht op de uitgestrekte heidevelden. Hier en daar zie je wat vliegdennen en eiken. Ook jeneverbessen met hun sprookjesachtige vormen komen hier veel voor. Een idyllisch landschap al met al. “Je zult hier rust en stilte ervaren, onthaasten op z'n best,” schrijft routemaker Rob Wolfs in zijn wandelgids.

Ratelende mitrailleurs

Gelijk heeft-ie, alleen nu even niet. Idylle en stilte worden vandaag wreed verstoord: op het nabijgelegen militair oefenterrein De Harskamp klinken luide knallen en ratelende mitrailleurs. Oefeningen die de hele dag zullen aanhouden. Voor rustzoekers is dat balen natuurlijk, al is het wel begrijpelijk dat militairen moeten kunnen oefenen. Van twee oudere heren op sportieve fietsen hoor ik dat ze dat hier de laatste tijd bijzonder vaak doen. Een vrolijk bordje probeert me op te monteren.

Defensie: doordeweeks vrijwel altijd oefeningen

Overigens heb ik een mail naar Defensie gestuurd met de vraag of ze een website hebben waarop staat wanneer ze oefenen op De Harskamp. Helaas is die er niet, vertelt een woordvoerder. Doordeweeks wordt er volgens hem in principe altijd geoefend, op een aantal ‘schietvrije’ weken na. Alle zondagen en 20 van de 52 zaterdagen zijn ook knalvrij.

Sahara van de Lage Landen

Onder acoustisch minder aangename omstandigheden wandel ik verder. Het Kootwijkerzand komt in zicht, de grootste actieve zandverstuiving van West-Europa, ook bekend als ‘de Sahara van de Lage Landen’. Je volgt helaas alleen de randen van deze immense zandvlakte, die hier meer op een steppe lijkt. In de wandelgids gaat deze route er wel overheen, maar die route is in 2023 verlegd: delen van het Kootwijkerzand zijn afgesloten om de dieren rust te gunnen.

Contact met Indonesië

Door bossen, langs bosranden en over heidevelden koers je nu af op het monumentale Radio Kootwijk. Met z’n statige vormen in art deco-stijl torent het uit boven de omringende heidevelden. Dit voormalige zendstation legde de eerste radiotelegrafische verbinding met het verre Indonesië.

‘Hallo Bandoeng, hoort u mij?’

“Hallo Bandoeng, hoort u mij?” Dat zijn de legendarische woorden van koningin-moeder Emma. Op 7 januari 1929 stelde zij de radiotelefoonverbinding met Nederlands-Indië officieel in gebruik. Destijds was het zendstation een wonder der techniek.

Mooi terras (in het weekend)

De Trage Tocht leidt je trouwens niet naar het gebouw, mijn gps-track wel (zie het kadertje bovenaan). Zeer aanbevolen om er even heen te lopen. Wandel je weer terug naar de route, dan vind je aan je linkerhand horeca met een mooi terras. De routebeschrijving maakt er geen melding van, misschien omdat deze uitspanning alleen op weekenddagen open is.

Mooiste uitzichtpunt (mis het niet)

De Trage Tocht trekt de bossen weer in, maar laat even verder een dijk van een uitzichtspunt rechts liggen. Op een hooggelegen punt bij een bankje krijg je daar het mooiste uitzicht van de dag: je overziet de complete Hoog Buurlose Heide. Echt iets wat je niet wilt missen. Mijn gps-track komt er langs.

Door Hoog Buurlo

Na een boswandeling van nog een halfuurtje zie je weer licht tussen de bomen: je arriveert bij het gehuchtje Hoog Buurlo dat je eerder vandaag vanaf de andere kant zag liggen. Je wandelt nu pal langs de oude boerderijen en de schaapskooi, die dient als nachtverblijf voor de schaapskudde van herder Wilfried. Dat is al zo sinds de 9e eeuw, ook al stamt de huidige kooi uit 2009.

Een knaller

Langs de akkers en over nog een serie beukenlanen wandel je nu weer terug naar de parkeerplaats. In de auto, met de ramen dicht, is het opeens heerlijk rustig. Zeer mooie tocht al met al, maar hou er rekening mee dat het ook in ander opzicht een knaller kan zijn.

Wandeldatum en routebeschrijving

Deze wandeling hebben we gedaan in oktober 2023. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je (met een abonnement of tegen betaling) downloaden op Wandelzoekpagina.nl.

Bekijk op Wandelzoekpagina.nl >>

Kortere variant

Is 19 kilometer je te lang? Er is een even mooie kortere rondwandeling van Staatsbosbeheer die alle genoemde hoogtepunten aandoet, behalve het Kootwijkerzand. Benieuwd?

Bekijk mijn verslag >>