Deze Trage Tocht voert je door een van de mooiste groene steden van Nederland: Arnhem. Terwijl je landgoederen en parken aaneenrijgt als parels aan een ketting, verbaas je je over de schoonheid van stadsnatuur, heuvels en vergezichten. De wandeling doet ook levendige buurten aan, bijvoorbeeld rond de iconische Sint-Eusebiuskerk.
Vanwege een tegenstribbelende trein beginnen we deze stadse Trage Tocht niet op Arnhem CS, het eigenlijke startpunt, maar bij station Presikhaaf (punt 4 op het kaartje van de wandelgids waaruit we deze tocht plukten, zie het kadertje onderaan). Direct krijgen we al iets bijzonders te zien: Stadsboerderij Presikhaaf. Op de omliggende weilanden staan Lakenvelder koeien te grazen.
Op deze ‘educatieve publieksboerderij’ boeren ze biologisch en fokken ze zeldzame Nederlandse koeienrassen, zoals Lakenvelders en Blaarkoppen. We wandelen ook even de bijbehorende heemtuin in. Die laat je tijdreizen naar het karakteristieke Gelderse landschap van de 19de eeuw, met kronkelende bospaadjes, klaterende beekjes, bloemrijke hooilanden, heide en moeras.
Wat stappen langs het spoor brengen ons bij het eerste park: Sacré Coeur. Eind 19de eeuw lag hier een tuin waar je vogels en planten uit Nederlands-Indië kon bewonderen. Ook stond er een statig hotel, dat weinig succesvol was en al snel z’n deuren moest sluiten. In 1913 trok een katholieke kloostergemeenschap in het pand: de Zusters van Sacré Coeur, die onderwijs gaven aan jonge meisjes. Naar hen is het park genoemd.
We bewonderen de herfstkleuren van de bomen, weerspiegeld in een vijver. Het forsere park Angerenstein neemt het stokje over, een voormalig 17de eeuws landgoed met lanen, doorkijkjes, fonteinen, een waterval en een pergola van rozenstruiken. Het landhuis ligt ingebed in een entourage van oude bomen die vandaag prachtig aan het verkleuren zijn. Langs je pad vind je de grootste tulpenboom van Nederland, bijna 38 meter hoog en twee eeuwen oud (links op de voorgrond in onderstaande foto).
De eerste echte klim volgt: over een grindpaadje wandel je naar de top van een park met een merkwaardige naam: stadspark Hoogte 80. Die naam klopt op een haar na: het uitzichtpunt ligt op 77.5 meter hoogte. Hier zie je op heldere dagen de heuvels van Montferland en het Duitse Reichswald. Tijdens Hemelvaart strijkt het Hoogte80 Festival hier neer: vier dagen gevuld met muziek, theater, literatuur, eten en drinken.
We dalen af naar het dichte groen van park Klarenbeek, oorspronkelijk een van de oudste landgoederen van Arnhem. Al snel brengt een klim je naar een paadje langs de heuvelkam, waarbij je uitkijkt over dalende weides en verkleurende bosranden van de heuvels aan de overkant. Wat schapen decoreren het groen van de weilanden, twee paarden grazen een veldje af.
Even later daal je af over het pad tussen de weilanden. Die worden biologisch beheerd, zo vertelt een bordje, waarbij kruiden en bloemen vrij spel hebben. Op dat weetje moeten we even teren, want nu volgt een taai traject langs een verkeersweg en sportvelden.
Inmiddels smachten we naar koffie, want horeca lag tot nu toe niet op ons pad. We koersen aan op brasserie De Boerderij, aan het randje van Sonsbeek, het bekendste park van Arnhem. Bijna kunnen we ons aan onze verslaving overgeven, maar bij het terras verzorgt de vriendelijk lachende eigenaar een koude douche: zonder reservering zijn we vandaag niet welkom.
We druipen af, park Sonsbeek in, waar het druk is – niet verbazingwekkend op een zondagmiddag met fantastisch herfstweer. Bij een kraampje op de hoek van de Zwanenbrug halen we koffie-to-go. Omdat alle parkbankjes bezet zijn, ploffen we neer op de trap van de voormalige theeschenkerij uit 1899, een wit gebouwtje met een zwart pannendak. Voor wat verstrooiing zorgt een oude heer met een geruite pet die knipogend zegt dat we geen koffie mogen drinken bij een theeschenkerij. Vervolgens vervalt hij in een monoloog over de geschiedenis van park Sonsbeek. Centraal thema: vroeger was alles beter.
Dat de dag van vandaag ook nog best wat leuks in petto heeft, merken we op de heuvelende paden van Sonsbeek, naar onze smaak een van de mooiste parken van Nederland. Niet voor niets is de bijnaam ‘Parel van de Veluwezoom’. We passeren de Belvédère uit 1824. Op het platform van die toren steek je bijna 100 meter boven Arnhem uit. Maar de 140 treden van de wenteltrap zien we vandaag niet zitten.
We komen langs de Witte Villa op een hoge heuvel en langs bijzondere bomen. Zoals de ‘Allenige Eik’, een eeuwenoude boom die breed en grillig uitwaaiert en met de voeten in een moerassige weide staat. Het is de favoriete boom van menig Arnhemmer en een prachtexemplaar is het zeker.
De route daalt af richting de Witte Watermolen, die al koren maalt sinds de 15e eeuw. Even verder passeer je het stationsgebouw. Het mooie ontwerp uit 2015 viel vaak in de prijzen, met onder meer de Staalprijs en de Betonprijs. Een echte winnaar dus, maar wel eentje met een vlekje: de uitvoering is op vele punten slordig en na een paar jaar doken al talloze roest- en vochtplekken op.
Nu volgen mindere kilometers. Eerst stijg je over een drukke straat tot een fraai uitzicht over de Rijn. Vervolgens brengt een steil trappaadje je tientallen meters lager, waar je langs een lawaaiige weg en de Rijn loopt, al krijg je de rivier niet echt te zien. Wel een beeld van een koffiepot van de Arnhemse kunstenaar Klaas Gubbels. Aan je linkerhand torent de stad zichtbaar boven de rivier uit.
Als je de rivier even later de rug toekeert, stap je een andere wereld binnen, met de levendigheid van terrasjes rond de oude Sint-Eusebiuskerk. Tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 stond deze kerk midden in de vuurlinie en werd hij vrijwel volledig verwoest. Na de oorlog is de Eusebius opnieuw opgebouwd, waarna hij geldt als nationaal icoon van de wederopbouw.
Grote delen van Arnhem zijn destijds in puin geschoten, maar gelukkig is er nog genoeg fraais overeind gebleven. De Trage Tocht voert door straten waar het lage zonlicht zacht langs mooie oude panden strijkt. Een halve kilometer langs het spoor brengt ons – langs kat en tijger – terug bij station Presikhaaf. Prachtige tocht die je het best op een mooie herfstdag kunt consumeren.
Deze wandeling hebben we gedaan op zondag 3 november 2024. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je (met een abonnement of tegen betaling) downloaden op Wandelzoekpagina.nl.
De volgende wandelroutes uit deze gids staan ook op Frankwandelt, volgens het bekende recept: een verhaaltje gelardeerd met foto’s.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.
Lekker eropuit in eigen land. Een minivakantie wandelen of fietsen vanuit een superlekker natuurhuisje. Ik selecteerde de tien allermooiste!