Horeca op de camping

Er is nog een reden waarom deze bijzonder mooie tocht nét geen topper is: de horeca onderweg is spaarzaam. Ik zag alleen op een camping een mogelijkheid voor een natje en droogje, en dat vond ik toch wat armoedig. Frankwandelt is een luxepaardje.

Landgoed Mariëndaal

Mag ik nog even zeuren voor ik de loftrompet laat schetteren? Bijzonder jammer dat de route aan het einde niet wat verlengd is over de mooie delen van landgoed Mariëndaal. Door de romantische Groene Bedstee bijvoorbeeld. Nu leidt de route langs de rommelige rafelranden van Mariëndaal. Onbegrijpelijk. Moest de routemaker de trein halen?

Villa Hartenstein & mammoetbomen

De start in Oosterbeek gaat over een laan met oogstrelende villa’s. Dan duik je een park in waar torenhoge mammoetbomen schouder aan schouder staan met eeuwenoude eiken. Je wandelt langs villa Hartenstein dat het Airborne Museum herbergt.

Slag om Arnhem

In de Tweede Wereldoorlog was villa Hartenstein het hoofdkwartier van de operatie Market Garden. In dit gebied, waar vogeltjes vredig fluiten, vond 70 jaar geleden de Slag om Arnhem plaats. Dat werd een ramp: wegens onverwacht hevige Duitse tegenstand en gebrekkige radioverbindingen moesten de geallieerden zich na 7 dagen ‘s nachts in bootjes terugtrekken over de Rijn. Met achterlating van ruim 1700 gesneuvelde militairen.

Hemelse Berg

Wat verder, na een klim naar de Hemelse Berg (kuitenbijtertje!), kwam ik langs een diep ravijn, een plek waar Oosterbekers een natuurlijke schuilplaats vonden tijdens de Slag om Arnhem en die bekendstaat als ‘De Hel’. Onderweg kom je nog veel meer van dat soort oorlogstekens tegen in dit paradijselijke landschap.

Beekjes & watervalletjes

Bijzonder aangenaam zijn de vele beekjes die je rond de Hemelse Berg en landgoed De Oorsprong tegenkomt. Je loopt een heel stuk langs een meanderende sprengenbeek met een aardig verval, heuse watervalletjes en flink wat schattige bruggetjes. Een ervan is wel heel bijzonder: het Grothuisje, ooit gebouwd van ‘misbaksels’: mislukte bakstenen.

Ontelbare ansichten

Het Grothuisje, waar een watervalletje doorheen stroomt, stond al in 1824 op deze plek. Het was vroeger zeer geliefd bij bezoekers van het landgoed, en er zijn ontelbare ansichten van. Helaas is het oorspronkelijke huisje in 1909 afgebroken. Je kijkt naar de replica.

Heveadorp

Verderop kom je bij het wat merkwaardige Heveadorp, ontstaan in 1915 toen fabrikant Wilhelmi hier een rubberbandenfabriek bouwde. De merknaam werd Hevea. De huizen met rieten kap zijn de voormalige arbeiderswoningen. De echtgenote van de directeur schakelde om 22 uur het licht in de woningen uit met een centrale schakelaar, zodat de arbeiders de volgende dag weer fris op hun werk zouden verschijnen. Dat waren nog eens tijden! De fabriek werd in 1962 overgenomen door Vredestein, maar door omzetverliezen in 1978 gesloten.

Uitzichten over Rijn & Arnhem

Waren de bossen vóór Heveadorp intiem en sfeervol, vlak na het dorpje stap je in een heel ander landschapstoneel: het rivierengebied. De hoge zuidelijke rand van de Arnhemse stuwwal loopt hier steil af naar de uiterwaarden van de Rijn. Door de vele overgangen van hoog naar laag en van zandgrond naar kleigrond barst het hier van de wilde planten zoals bosanemoon, dalkruid en grootbloemige muur.

De Hunnenschans

Loop vooral naar de Hunnenschans, even van de route af. Daar krijg je een van de mooiste uitzichten die deze wandeling rijk is. Vanaf de hoog op de Veluwerand gelegen Hunnenschans kijk je weids uit over Rijn, Betuwe en Arnhemse skyline. Bij helder weer zie je Duitsland in de verte.

Oude Kerk Oosterbeek

Dan daal je steil af naar de uiterwaarden. Over een superzalig paadje – in een schitterende entourage van graslanden, knotwilgen, slootjes en stroompjes – wandel je naar nog iets heel bijzonders: de Oude Kerk Oosterbeek. Je ziet hem al van verre liggen en het is een beeld geplukt uit een ansichtkaart.

Knotlinde van 300 jaar

De hervormde kerk is een ouwetje van ruim 1000 jaar en is daarmee een van de oudste kerken van Nederland. Bij hevige gevechten in de Tweede Wereldoorlog raakte de kerk zwaar beschadigd. Let vooral even op de 300-jarige knotlinde voor de deur: die heeft alle bombardementen overleefd.

Mariëndaal & Lombok

Via uiterwaarden, landgoed Mariëndaal en het aardige wijkje Lombok wandel je Arnhem weer binnen. In Lombok springen de arbeiderswoningen uit 1893 in het oog. Destijds woonden hier spoorwegarbeiders en personeel van de koepelgevangenis. De kleine woningen en de ‘bewaarschool’ staan op de monumentenlijst. Met een rijk en verzadigd gevoel stapte ik de trein weer in.