Veluwe: stuwwallen uit de ijstijd

De route begint in de min: ik sjor mezelf puffend de 30 meter hoge uitkijktoren op. De routebeschrijving stelt mij een fantastisch uitzicht op het Centraal Veluws Natuurmassief in het vooruitzicht. Dat uitzicht zal ongetwijfeld fantastisch wezen. Jammer van die dikke vette mist. Heb ik weer.

Noordwest-flank van de Veluwe

Maar goed, de Veluwe is natuurlijk een uniek gebied in Nederland. Tussen Nunspeet en Elburg bevind je je op de wat lagere noordwest-flank van de Veluwe. Hier is het landschap een stuk opener dan de dichte bossen van Nationaal Park de Hoge Veluwe in het zuidoosten.

Stuwwallen uit de ijstijd

Grote delen van de Veluwe bestaan uit stuwwallen uit de Saale-ijstijd (150.000 jaar geleden). De Veluwe is nog maar relatief kort een bosrijk gebied. Tot ver in de 19e eeuw was het er woest en ledig. Het woord Veluwe is een afleiding van het Germaanse falwa, dat vaal of bleek betekent en duidt op het vele 'braakliggend land' in deze contreien.

Geen oerbos

Rond 1880 werd begonnen met de aanplant van bos om een eind te maken aan de zandverstuivingen die wegen en woningen bedreigden. Alle bos op de Veluwe is dan ook aangeplant. Geen millimeter oerbos te bekennen, helaas.

Veluwemeer: instant vakantiegevoel

Je loopt hier op de overgang van Veluwe naar voormalige Zuiderzee, een mooi weids gebied. Opeens zie je in de verte water schitteren: het Veluwemeer. Ganzen vliegen over, zeilbootjes scheren over het water en een jachthaventje ligt te blakeren in de zon. Instant vakantiegevoel.

Inpoldering van het IJsselmeer

Het Veluwemeer is een langwerpig meer tussen de noordelijke Veluwe en Oostelijk Flevoland. Het is één van de Veluwerandmeren die zijn gecreëerd na de inpoldering van het IJsselmeer. Er zijn vier randmeren, van de andere drie heb ik nog nooit gehoord (sorry): Nuldernauw, Wolderwijd en Drontermeer.

Toerisme & scheepvaart

Het Veluwemeer vervult een belangrijke toeristische functie, hoofdzakelijk water- en strandrecreatie. Een groot aantal campings en jachthavens bevindt zich aan het meer. Verder is het Veluwemeer belangrijk voor de waterhuishouding en de scheepvaart. Met een wateroppervlakte van 3250 hectare is het geen kleine jongen (of is een meer een meisje?).

Christijn Groeneveld & Jorrit Bergsma

Als het flink gevroren heeft is het Veluwemeer het decor van de befaamde Veluwemeertocht. In 2013 werd er ook het Nederlandse kampioenschap marathonschaatsen op natuurijs gehouden. Die tocht werd gewonnen door Christijn Groeneveld. Hij ontsnapte in de slotfase uit een kopgroep en eindigde voor ploeggenoten Arjan Stroetinga en Olympisch kampioen 10 kilometer Jorrit Bergsma.

Idyllisch landgoed Klarenbeek

Vlak voor het duffe Doornspijk stuit je opeens op een idyllisch landgoedje: Klarenbeek. De buitenplaats werd waarschijnlijk in de 18e eeuw gesticht. Het witte landhuis dateert uit 1842.

Tuinarchitect Zocher

Let even op het mooie ontwerp van de tuin in de zogenaamde Engelse landschapsstijl, waarschijnlijk van de hand van de beroemde tuinarchitect Zocher. Het landgoed heeft iets intiems. Prachtige vijver.

Vijftig bedienden

Al in de zestiende eeuw dook de naam Klarenbeek op, in de toenmalige spelling als ‘Claerbeeke’. Eeuwen daarna bepaalde vooral de toenmalige eigenaar, A. Volker, het beeld van het huis. Volker was Heer van Waveren, Waverveen, Botshol en Ruige Wilnis. Alsof je een emmer leeggooit, zou m'n moeder zeggen. Begin negentiende eeuw had Volker ongeveer vijftig mensen in dienst die het werk voor hem opknapten.

Rijksmonument

Na de Tweede Wereldoorlog woonde dokter Bruins met zijn gezin in dit huis. Hij hield er ook zijn praktijk. In de jaren negentig werd Klarenbeek verkocht aan een particulier. Het landgoed is in 2005 erkend als rijksmonument.

Elburg: bezienswaardig oud stadje

Het slotakkoord langs het Veluwemeer is een traktatie: je hebt vurrukkulluk zicht op een miniem stadje in de verte, Elburg. Het is één van Nederlands meest bezienswaardige oude stadjes. Stiefel dus niet gelijk door naar de bushalte, maar struin even door de mooie straatjes.

Vischpoort

Je loopt Elburg binnen via prachtige wallen, langs grachten en de brokkelige stadsmuur. Pronkstuk in die stadsmuur is de statige Vischpoort uit de vijftiende eeuw, echt een lekker ding met een guitig spitsje.

Sfeer uit de middeleeuwen

Sowieso is Elburg een stokoud stadje. De geschiedenis gaat terug tot het jaar 796. In de 13e eeuw kreeg Elburg stadsrechten. Veel van de straten en steegjes ademen nog een beetje de sfeer uit de middeleeuwen. Werp een blik op de rijk geornamenteerde deuren en fraaie gevels, en geniet van schitterende doorkijkjes en intieme hofjes.

Elburg = Hanzestad

Overigens is Elburg een Hanzestad. Ehm, Hanzesteden, wat waren dat ook weer? Het is supersimpel: het zijn steden die lid waren van de Hanze. Dit was in de 14e en 15e eeuw een vereniging van ruim zeventig steden, vooral in Duitsland, maar ook in Nederland, Polen en Scandinavië. Die steden hadden maar één doel: samen spullen kopen en verkopen, lekker handel drijven dus. Door samen te werken konden ze meer geld verdienen.

Oostzeeharing

Voor Elburg was een belangrijk handelswaar Oostzeeharing. De haring werd hier tot bokking gerookt. Bij de haven zie je nog de visafslag, visrokerijen en een scheepswerf.