Groene Wissel Speulder- en Sprielderbos | Garderen

Vanuit Garderen loop je het dichte bos van de Noord-Veluwe in om daar pas uren later weer uit op te duiken. Voor wie een bos-allergie heeft, is deze wandeling een crime. Alle anderen zullen volop genieten van het sfeervolle Speulder- en Sprielderbos, dat bekend staat om z’n ‘dansende bomen’.

Eindeloze bossen & wilde zwijnen

De wandeling kent niet de variatie in landschap die andere Veluwe-tochten kenmerken. Geen uitgestrekte heide, geen sprankelende beekjes, weinig open landschap. Toch vind ik ‘m minstens even mooi: de eindeloze bossen (3300 ha) geven het gevoel dat elk moment een wild zwijn, een wolf of een edelhert je pad kan kruisen.

Fotogeniek kerkje

Direct vanaf de bushalte is het al genieten: je ziet een prachtig laantje naar het fotogenieke kerkje van Garderen. Je loopt een stukje door Garderen, een leuk-toeristisch plaatsje met een overvloed aan aangename terrassen.

Reeën in het Speulder- en Spriedelbos

Na een paadje langs akkerland betreed je het sfeervolle Speulder- en Sprielderbos. Hier kan het op zonnige weekenddagen vrij druk zijn. Toch zag ik juist hier een paar reeën schielijk het pad oversteken.

Koudhoornse Heide

Middenin het dichte bos tref je opeens een open plek: het mysterieuze Solse Gat, ontstaan in de IJstijd (of door duivels uitgegraven, wie zal het zeggen?). Over fraaie boswegen loop je vervolgens naar het verstilde agrarisch buurtschap Koudhoorn. Van daar af gaat het over akkers, door de stille bossen van de Koudhoornse Heide (met onderweg een handvol grafheuvels) en door kleinschalig boerenlandschap weer naar Garderen.

Mooiste en oudste bos

Het Speulderbos staat bekend als een van de mooiste en oudste bossen van Nederland. En dat kan ik alleen maar beamen: het bos is schitterend en heel sfeervol. Vooral het stuk in het begin is bijzonder: je wandelt kilometerslang over een hooggelegen duinkam en kijkt aan beide zijden de beboste diepte in.

Stille bospaden & edelherten

Is het in het eerste deel van de wandeling vrij druk in het bos, althans op deze zondagmiddag, in de tweede helft van de wandeling valt juist de immense rust op. Je gaat over stille bospaden langs wat wildakkers waar je met een beetje geluk edelherten en reeën kunt treffen.

Paradijs voor roofvogel

Jammer genoeg waren de wildakkertjes verlaten. Of hielden de wilde beesten me vanuit de bosjes, in hun knuistjes lachend, in de gaten? Het bos is overigens ook een paradijs voor roofvogels als havik en wespendief, edelherten, dassen, boommarters en wilde zwijnen.

Mysterieuze sferen

In het Speulderbos hangt een andere sfeer dan in andere bossen die ik ken. Hoe komt dit? Het schijnt te maken te hebben met de opmerkelijke grilligheid van het bos dat voornamelijk uit eiken en beuken bestaat. Talloze bomen zijn in de meest wonderlijke bochten gegroeid.

Bos van de dansende bomen

De reden hiervan: eeuwenlang werden de rechte bomen gekapt om huizen mee te bouwen. De overgebleven bomen zorgen nu voor een bijna hallucinerend effect. Dat schijnt vooral te gebeuren als ze bedekt zijn met sneeuw of half zichtbaar in de mist. Door gezichtsbedrog lijkt het dan alsof de bomen bewegen. Hierdoor heet het Speulderbos in de volksmond ‘het bos van de dansende bomen’. Kippenvel 1.

Solse Gat

In het bos bevindt zich een in de laatste ijstijd ontstane gletsjerkuil, een draaikolk in een smeltwaterstroom: het Solse Gat. Na die ijstijd is het gat door leemwinning verder vergroot. Er is een overlevering over een in de grond weggezakt oud klooster, waarvan de monniken hun ziel aan de duivel verkocht zouden hebben. Kippenvel 2.

Klokbekervolk

Het gebied kent nog meer historie. Op verschillende plaatsen in het gebied treft men grafheuvels aan. Bij opgravingen zijn aardewerken urnen gevonden, typisch voor het ooit door grote delen van Europa verspreide klokbekervolk, te dateren tussen 2600 en 2100 v. Chr. Niet te verwarren overigens met hun collega’s die in Drenthe de hunebedden bouwden: het trechterbekervolk.

Prachtige paadjes

Ook deze Groene Wissel wijkt weer naar hartenlust af van platgetreden paden. Vaak overvalt je het gevoel dat je op ontdekkingsreis bent in eigen land. Je wandelt natuurlijk over de befaamde slingerpaadjes, maar ook over paden waar het gras enkelhoog staat en waarbij je de indruk krijgt dat jij de eerste in maanden bent die z’n voetafdrukken hier achterlaat.

Avontuurlijk wandelen (mét goede afloop)

Soms smaakt dat naar meer. OK, het mag misschien niet van de boswachter, maar ik ben een paar keer brutaal van de paden afgeweken en heb ‘in het wild’ m’n eigen weg gezocht. Het dichte bos maakt dat tot kleine avontuurtjes, waarbij je in Nederland vrijwel verzekerd bent van een goede afloop.

Rillende reeën & hitsige herten

Loop in ieder geval even naar de genoemde wildakkertjes, die je tussen de bomen ziet schemeren. Verrekijker in de aanslag, want wie weet spot je daar rillende reeën, hitsige herten of zelfs zoenende zwijnen.