Groene Wissel Lunteren | Wandeling door het Hart van Nederland

Vergezichten over de Gelderse Vallei, uitgestrekte bossen, akkers, heide: deze Groene Wissel biedt je alle ingrediënten voor een heerlijke wandeling. Je gaat over comfortabele brede zandpaden maar struint ook over kronkelende ‘achter-elkaar-loop-paadjes’. En af en toe is het flink klimmen en dalen.

Gevarieerd bos

De bossen waar je doorheen komt zijn lekker gevarieerd. Het is kastanjetijd, de paden lagen dik bezaaid met tamme kastanjes. Een waar smulbos, we zagen verschillende smulpapen met zakjes en emmertjes in de weer. Over smullen gesproken: de eigengemaakte appeltaart bij Restaurant De Goudsberg is aan te bevelen.

Prachtige bossen

De bossen zijn hier in de herfst op hun mooist. Door de variatie in boomsoorten die allemaal op hun eigen manier van kleur verschieten, ontstaat er een rijk palet aan herfsttinten. Beetje mazzel met het weer en de zon schijnt daar prachtig doorheen en brengt de kleuren nog extra tot leven.

Tussen Veluwe & Gelderse Vallei

Deze Wissel loopt over het randje van de bosrijke Veluwe, met in het westen de Gelderse Vallei waar je af en toe mooi zicht op hebt (fotomomentjes). Even opscheppen: de Veluwe is het grootste laaglandnatuurterrein van Noordwest-Europa, en meet duizend vierkante kilometer.

Signaal Imbosch

Grote delen van de Veluwe bestaan uit stuwwallen die zo’n 150.000 jaar geleden zijn ontstaan in de Saale-ijstijd. Het hoogste punt van de Veluwe ligt op 109,9 meter, even ten noorden van Rheden op de heuvel met de curieuze naam ‘Signaal Imbosch’.

Hart van NL

Het Hart van Nederland is niet alleen op tv te zien. Het bestaat ook echt, sterker nog: je komt er op deze wandeling precies langs. Op de Lindeboomsberg markeert een grote zwerfkei het geografisch midden van ons land.

Middelpunt van Nederland: 100% gratis

In een tijd dat slimme ondernemers elke scheet commercieel weten uit te baten, waren wij aangenaam getroffen door de eenvoud waarmee deze plek is aangeduid. Alleen die zwerfkei met een verweerd tekstje erop. That’s it. Geen pretpark, geen horeca, geen toegangspoortje waar je een kaartje moet kopen van een geüniformeerde chagrijnige smoel die ook liever een andere carrière had gemaakt.

Lachen om een kei

Aan die zwerfkei kleeft overigens een leuke anekdote. Hij werd in 1965 geplaatst en werd toen een toeristische trekpleister. Op 1 april (!) 1980 werd de kei door studenten van de Landbouwhogeschool in Wageningen 'gekaapt' en naar de Markt van Wageningen gebracht. Aan de pers werd meegedeeld dat het Middelpunt door de gaswinningen in Noord Nederland, naar het zuiden verschoven was en dus in Wageningen was komen te liggen.

Je lacht je te barsten

Enige weken later werd de zwerfkei door een Scoutinggroep uit Lunteren heroverd en terug naar Lunteren gebracht, waar hij in beton werd gegoten om herhaling te voorkomen. Later barstte de steen helaas, waarschijnlijk door al het gesol. Hij werd in 2002 vervangen door de huidige kei.

Wekeromse Zand

Halverwege opent het bos zich en bevind je je opeens op heel ander terrein: het Wekeromse Zand met door Fries stamboekveel begraasde heide (een vreemd gezicht, vonden wij, dat horen toch Schotse Hooglanders te zijn?). Een tijdje vertederd staan kijken naar een koe die de hals van een collega liefdevol likte.

Hollands tafereeltje

Boven het Wekeromse zand blies een aardige bries een prachtige wolkenlucht voort. Samen met het stuifzandgebied, de heide en het aanpalende bos van grove dennen leverde dat een typisch Hollands tafereeltje op.

Waardevol gebied

Het Wekeromse Zand bestaat uit een open gebied van ruim 100 hectare, met actief stuivend zand, diep uitgestoven laagten en begroeide 'forten'. Actief stuivend zand komt in Noordwest-Europa buiten Nederland bijna niet meer voor. Dit maakt het Wekeromse Zand aardkundig, ecologisch en cultuurhistorisch zeer waardevol. Bedenk ook even dat hier in de IJzertijd akkertjes waren, zogeheten celtic fields, die nu nog in het landschap herkenbaar zijn.

Leeuwen & wolven op de hei

Op de heideterreinen en het stuifzand houdt een kudde moeflons de vegetatie kort en het stuifzand open. De mierenleeuw is daar content mee. Op het stuifzand wachten de larven van dit insect in een valkuil op onfortuinlijke insecten. Het stuifzand telt nog meer gevaarlijke beesten, zoals de bijenwolf: een kever waarvan de larven zich in nesten van bijen tegoed doen aan de bijenpoppen. Mierenleeuwen en de bijenwolven zijn dus eigenlijk de struikrovers van het stuifzand.

Buurtbos

Aan het eind van de wandeling duik je het bos weer in. Dit is niet zomaar een bos, nee dit is het Buurtbos. Klinkt een beetje kneuterig, maar het is echt een aangenaam, gevarieerd bos om doorheen te lopen. Zeker als je de geschiedenis kent.

De Oude Notaris

Want het Buurtbos is van alle inwoners van Lunteren. Dat zit zo. Tot 1890 was dit gebied nog woest en ledig. De inwoners van Lunteren waren eigenaar van het gebied maar die wilden hun stukjes woeste en waardeloze grond helemaal niet. En toen was daar notaris J.H.Th.W. van den Ham, bijgenaamd ‘De Oude Notaris’. Die had een plan uitgedokterd om een groot bos van 135 hectare aan te leggen. De inwoners konden hun lapje grond aan hem kwijt, voor 50 gulden per hectare. De inwoners waren daar happig op, en de notaris plantte in de jaren negentig van de negentiende eeuw zijn bos.

Twijg met bladeren

Een bijzonder bos werd het, met paden en lanen in de vorm van een twijg met bladeren. Langs de paden kwamen loofhoutsingels. Daartussen werd grove den geplant. In totaal werden 700.000 bomen geplant. Na het overlijden van de Oude Notaris in 1912 bleek dat hij in zijn testament alle grond die hij van de inwoners had gekocht en bebost, weer terug wenste te geven aan de Lunterse gemeenschap. Aardig hè?

Monument

Het bos heeft een monumentale status. Dat geldt ook voor de grote gedenkboom waar je langskomt. Je herkent hem direct: een Amerikaanse eik, geplant in 1914, met een smeedijzeren hek en banken eromheen.