Er gaat niets boven... Leeuwarden

Leeuwarden is altijd een beetje het saaie, suffe broertje geweest van het sprankelende Groningen. Groningen, dát is the place to be, de stad met cultuur, met een bruisend uitgaansleven. Toch? Na deze NS-wandeling door de Friese hoofdstad zeg ik: er gaat niets boven Leeuwarden. Speciaal voor Leeuwardens burgemeester, drs. Ferd. J.M. Crone, vermeld ik er even bij: dit is géén 1-aprilgrap.

Zaailand

Aan het begin van de stadswandeling loop je over het prachtig opgeknapte Wilhelminaplein, in de volksmond Zaailand genoemd. Het is een plein met allure. Tussen het splinternieuwe Fries Museum en het Paleis van Justitie ligt een weids plein, voorzien van mooie geveltjes, grappige fonteintjes, schaduwrijke terrasjes en vooral veel licht en ruimte.

Referendum Ja/Nee

Niet iedereen was dolenthousiast toen het plein op de schop zou gaan. De actiegroep ‘Zaailand Nee, Referendum Ja’ vroeg een referendum aan. Maar de opkomst was te laag, dus het werd ‘Referendum Nee, Zaailand Ja’. Ik ben er blij mee. Overigens was het plein eind 2013 het toneel van de actie 3FM Serious Request.

Paleis van Justitie & Museum

In het Paleis van Justitie op Zaailand zetelen gerechtshof en rechtbank. Het is een statig gebouw uit 1846 met een imposante zuilenportiek. Tegenover het gerechtsgebouw staat het Fries museum, met een indrukwekkende gevel van donkergrijs natuursteen en glas. Het museum kon gebouwd worden dankzij een legaat van de bekende architect Abe Bonnema. Het ontwerp doet me een beetje aan het Amsterdamse Stedelijk denken.

Typisch Fries

Ook van binnen is het een schitterend gebouw, met veel daglicht dankzij de grote glazen gevels en de lichtkappen in het dak. Alles in het Fries Museum draait om de Friezen en Friesland. Over de elf steden en het platteland, de haat-liefde verhouding met het water, de zoektocht naar het typisch Friese. Het zwaard van vrijheidsstrijder Grutte Pier, bodemschatten uit de Friese terpen, de nalatenschap van exotische danseres en dubbelspionne Mata Hari. We raceten er allemaal langs omdat de dag ten einde liep, maar we gaan zeker nog een keer terug.

Mata Hari

Over Mata Hari gesproken (niet te verwarren met Badr Hari): je komt langs het huis waar ze in haar meisjesjaren heeft gewoond. Op 7 augustus 1876 als Margaretha Geertruida Zelle in Leeuwarden geboren, werd ze in de Eerste Wereldoorlog gefusilleerd door de Fransen wegens vermeende spionage. Let verderop ook even op het leuke beeldje van Mata Hari tegenover haar geboortehuis, één van de vele panden die bij een grote brand in 2013 totaal zijn verwoest.

De Oldehove

De gotische toren Oldehove springt direct in het oog. Het is een soort Toren van Pisa die flink uit het lood staat. Over de oorzaak doen een paar fabels de ronde: voor de fundering zouden koeienhuiden gebruikt zijn en de pet van een bouwvakker zou onder de fundering terecht gekomen zijn. In de zijkant van de toren zit een steen die herinnert aan een kindje dat van de toren gegooid is. Brrr.

Hofstad Leeuwarden

Hou je vast: belangrijke wortels van ons huidige koningshuis liggen in... Leeuwarden. De Friese hoofdstad was een hofstad van 1584-1747. In die tijd vervulden de graven van Nassau de functie van stadhouder van Friesland. Ze woonden in het Stadhouderlijk Hof, nu een hotel op het Gouveneursplein in het hart van de stad. Je komt er langs op deze NS-wandeling.

Kanselarij

Kijk vooral ook even goed naar De Kanselarij, één van de fraaiste gebouwen van Leeuwarden, gebouwd rond 1570. Het Hof van Friesland zetelde er, evenals het Rijksarchief van Friesland, een ziekenhuis en een verzekeringsmaatschappij. Onder andere de huwelijksakte van Rembrandt van Rijn en Saskia van Uilenburgh werd hier bewaard. De NS-wandeling kwam eerder nog langs Saskia’s geboortehuis.

Potmarge

Als deelnemer van een wat inactief groepje moest ik me helaas een beetje inhouden. Dus we deden de korte variant (toch nog 7,5 km op mijn Garmin). Daardoor – bedankt groepje! – heb ik wat moois gemist: Potmarge, een oude waterloop die is aangewezen als beschermd monument.

Zeemijn

Dus dan moet ik nog een keer terug en dat is allerminst een straf. Uitnodigingen van de burgemeester van Leeuwarden, drs. Ferd. J.M. Crone, om de stad te bezoeken, zal ik zeker in overweging nemen. En dan beloof ik het onderwerp 1-aprilgrappen te mijden. Op 1 april 2012 namelijk liet de burgemeester een zeemijn in een Leeuwardse gracht opruimen door de Explosieven Opruimingsdienst. De mijn bleek gevuld met... purschuim. BOEM!