Een reisje langs de Rijn is toch voor bejaarden? Niets is minder waar, de Rheinsteig tussen Koblenz en Kaub is een pittige wandeltocht, met voortdurend steil klimmen en dalen. Ik liep het mooiste stuk van de 320 kilometer lange Rheinsteig, een klassieker onder de Duitse langeafstandspaden.
De Rheinsteig is een van de ‘top trails’ van Duitsland: een serie van 15 langeafstandswandelingen door bijzonder landschap. De Westweg door het Zwarte Woud, de Altmühl Panoramaweg in Beieren en de Harzer Hexenstieg in het Harzgebergte horen tot deze mooiste wandelpaden van Duitsland. De vier top trails die ik heb gelopen, waren in ieder geval stuk voor stuk pareltjes.
Het traject dat ik liep – van Koblenz naar Kaub – beslaat ongeveer 100 kilometer, die ik liep in 4 dagetappes van rond 25 kilometer. Mijn 4 etappes:
Het Rijndal ten zuiden van Koblenz staat bekend als een van de mooiste en oudste cultuurlandschappen van Europa en vormt een hoogtepunt van de ‘Rijnromantiek’, bezongen door talloze dichter, schrijvers en schilders. Reden waarom het in 2002 is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. En ik kan me daar iets bij voorstellen: het is een van de bijzonderste gebieden in Duitsland die ik bewandeld heb.
Nadeeltje van al die schoonheid is dat het pad druk belopen wordt. Zelfs op een doordeweekse regenachtige dag kwam ik talloze wandelaars tegen. En op de bekendste plekken struikel je over busladingen vol dagjesmensen. Bij de Loreley bijvoorbeeld, de rots die in vroeger eeuwen veel schepen naar de eeuwige jachtvelden heeft geholpen, rijden de touringcars af en aan.
De Rheinsteig laat je alle aspecten van dit bijzondere rivierdal zien. De route is zeer gevarieerd. Vanuit de levendige dorpjes aan de oever wandel je zo fraaie, stille loofbossen binnen om even later langs eindeloze graanvelden te lopen. En dan klim je weer omhoog, waarna je kunt genieten van bijzondere uitzichten bij een oude burcht. Je loopt ook een paar keer door schilderachtige kloofdalen langs zijriviertjes van de Rijn. De Duitsers hebben een mooi woord voor deze dichtbegroeide stroomdalletjes: ‘wildromantisch’. Maak me gek!
Let vooral ook op de wijngaarden die je overal treft. Dit is echt een wijngebied, waar vele topwijnen vandaan komen. Die wijngaarden liggen gunstig: de oevers van de Rijn hebben een hellingshoek van zo’n 45 graden, waardoor de druiven veel zon vangen. Door de beschutte ligging is dit ook een van de droogste en zonnigste gebieden van Duitsland (ook al plensde het van de regen tijdens mijn laatste twee etappes...).
Waarom zijn de oevers hier eigenlijk zo ongewoon steil? vroeg ik me af. Dat zit zo: in de loop van miljoenen jaren heeft de Rijn zich steeds verder ingesleten in het dal. Tegelijk werd het omliggende leisteenplateau langzaam omhoog gedrukt. Dit proces gaat nog steeds door: het plateau stijgt enkele centimeters per eeuw en de Rijn slijt het dal nog steeds verder uit.
Doordat de zijrivieren van de Rijn zich even diep in het leisteenplateau hebben ingesneden, gaat het pad "auf und nieder, immer wieder". Flink inspannend om te lopen dus. De Rheinsteig geldt als een van de zwaarste langeafstandspaden van Duitsland.
Bekendste hoogtepunt is de plek waar in vroeger eeuwen verleidelijke sirenen schepen lieten vergaan: de Loreley. Van daaraf kun je naar alle kanten het betoverende rivierlandschap bewonderen, al moet je dat genoegen delen met busladingen Amerikanen, Chinezen en Hollanders. Gezellig toch?
De Loreley (of Lorelei) is een 132 meter hoge rots vlakbij Sankt Goarshausen. In de geschiedenis zijn veel schepen hier verongelukt. De Rijn, die met een scherpe bocht om de rots heen slingert, is er op dat punt op zijn smalst (slechts 113 meter), maar met 25 meter ook op zijn diepst. Bovendien staat er een gevaarlijke stroming.
Hoewel de gevaarlijkste stukken van de Loreley al in de jaren dertig van de vorige eeuw zijn verwijderd, wordt de scheepvaart ook nu nog voor de passage gewaarschuwd. Nog in januari 2011 zorgde een ongeluk met een schip met 2400 ton zwavelzuur voor grote problemen.
Volgens een volksverhaal zou boven op de Loreley een zingende nimf met gouden haren hebben gezeten die met haar gezang de schippers afleidde, waardoor ze tegen deze rots voeren. Doet dit een belletje rinkelen? Ditzelfde thema is ook bekend van de Sirenen uit de Odyssee. Onderaan de Loreley staat een standbeeld van de nimf.
De dichter Heinrich Heine heeft aan de hand van dit verhaal het gedicht ‘Die Loreley’ geschreven, waarbij ook een melodie werd gemaakt: “Ich weiß nicht was soll es bedeuten, daß ich so traurig bin.” Dit lied behoort nog steeds tot de populairste van alle Duitse liederen.
Voor wie het niet zo heeft op ‘high culture: het Suske en Wiske-verhaal ‘De snikkende sirene’ is gebaseerd op de sage van de Loreley. En ook een aflevering van Bassie en Adriaan (‘Waar zingen gevaarlijk is’) is hier opgenomen.
Normaal gesproken heb ik het niet zo op een bezoek aan burchten. Ik vind ze prachtig vanaf een afstandje, maar van dichtbij zijn ze vaak niet veel meer dan een verzameling dikke muren. Misschien schiet m’n fantasie tekort, maar ik raak snel verveeld. Niet bij vesting Ehrenbreitstein, ik heb er 2 uur zoet gebracht. De vesting is enorm uitgebreid, en je kunt ook genieten van uitzichten over Rijn en Moezel. Het fort dateert uit 1828, maar al voor onze jaartelling waren op deze strategisch gelegen heuvel de eerste militaire versterkingen.
De Marksburg is het enige middeleeuwse kasteel van deze streek dat nooit verwoest is. Het kasteel werd rond 1117 gebouwd om de plaats Braubach te beschermen. De eerste melding van het kasteel stamt uit 1231. In 1283 kocht graaf Eberhard van Katzenelnbogen het kasteel en in de 14e en 15e eeuw werd het kasteel constant herbouwd. Gevalletje van jammer: in maart 1945 werd het kasteel zwaar beschadigd door Amerikaanse artillerie. Gevalletje van opmerkelijk: in de jaren 90 werd het kasteel nagebouwd in het Duitse cultuurdorp Ueno op het Japanse eiland Miyakojima.
Je komt langs te veel burchten en kastelen om ze allemaal te beschrijven, zo’n 40 in getal. Twee wil ik nog noemen, omdat ze een (komisch) duo vormen: de burchten Katz en Maus, vlakbij Sint Goarshausen. Burcht Maus stamt uit de tweede helft van de 14e eeuw. De burcht heette oorspronkelijk Peterseck en moest een tegenwicht bieden aan de graaf van Katzenelnbogen die de machtige vesting Rheinfels op de andere oever bestierde. Als tegenmaatregel bouwde de graaf enkele kilometers stroomopwaarts de burcht Neu-Katzenelnbogen, afgekort tot Katz. In de volksmond kreeg de burcht Peterseck naar aanleiding van dit kat-en-muis-spel de naam Maus.
Braubach bijvoorbeeld is een zeer mooi plaatsje. Toen ik er arriveerde, belandde ik in het jaarlijkse wijnfeest. Met verkleedpartijen, kermis en wijn, heel veel wijn. Plus Braubachers die wijn bevatten, heel veel wijn. Sommige dorpelingen slingerden vervaarlijker dan de Rijn. Laat-ie fijn zijn.
Maar afijn, een mooi plaatsje is het wel. Braubach is vooral bekend vanwege het hoog boven de stad gelegen kasteel Marksburg. Braubach is ook de geboorteplaats van een van Duitslands beroemdste baritons Heinrich Schlusnus (1888 - 1952), die begraven is op het plaatselijke kerkhof. Let vooral ook op de fraai gerestaureerde vakwerkhuisjes in het dorp, schitterend!
Voor Boppard moet je wat moeite doen: met het pontje overvaren vanuit het ook niet onaardige dorpje Kamp Bornhofen. Je ziet Boppard al uit de verte liggen, een bijzonder schilderachtig gezicht, vooral vanwege de vele witte kerktorentjes. Het stadje ligt naar je te lonken dat het een lieve lust is. Leuk om even door de oude dorpskern te wandelen. Nadeel: het is enorm toeristisch.
Heb je tijd zat. klim dan naar het hoog boven Boppard gelegen uitzichtpunt Vierseenblick. Je hebt een ‘fabelhaftes’ uitzicht over de grootste bocht in de Rijn. Omdat de rotsen het zicht op delen van de Rijn ontnemen, lijkt het alsof je hier uitziet op vier afzonderlijke meren in plaats van op één en dezelfde rivier. Heb je geen zin in de klim: je kunt ook vanuit Boppard de stoeltjeslift pakken.
Ook Kaub is een leuk plaatsje, hier eindigde mijn reisje langs de Rijn. Grootste bezienswaardigheid van Kaub is ongetwijfeld Burg Pfalzgrafenstein, gelegen op een eilandje in de Rijn. Het kasteel werd vanaf het begin van de 14e eeuw gebruikt om tol te heffen op de Rijn, een lucratieve bezigheid voor de edellieden ter plaatse. Nu is het kasteel een museum waar je met het veerpontje heen kan. Het kasteel is geheel in oorspronkelijke 14e eeuwse staat gerestaureerd. Dat betekent ook dat er geen toilet is.
Koblenz is zeer eenvoudig vanuit Nederland te bereiken. In ruim 3,5 uur brengt de ICE je comfortabel ter plaatse, met een overstapje in Keulen.
Zeer aan te bevelen: vanuit Kaub met de boot terugvaren over de Rijn naar Koblenz. Een mooie tocht van 2,5 uur, waarop je langs alle hoogtepunten van de afgelopen 4 wandeldagen vaart, en ze nu vanaf het water kunt bewonderen.
Dit keer heb ik mijn tent thuis gelaten, en ben ik van hotel naar hotel gelopen. Lekker comfi, alles geregeld via Booking.com. Ik nam de volgende hotels, die op dagetappes van elkaar liggen:
Ben je nog luier dan ik, dan kun je exact dit traject ook boeken via SNP. Zij regelen dan alles voor je, inclusief bagagevervoer. Ik hoorde van de hoteleigenaar in Kaub dat je met SNP ook in Hotel Deutsches Haus eindigt. Leuk hotelletje.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.