Heb je nog wildernis in Nederland? Op deze avontuurlijke Trage Tocht voeren ongebaande paden door kletsnatte natuurgebieden, nauwelijks zichtbare sporen door verwilderde bossen. ‘Dwalen door Drenthe’ heet de gids waarin deze tocht staat, en dwalen ga je. Vanaf een uitkijktoren bij sterrenwacht Westerbork zie je hoe uitgestrekt het Hart van Drenthe is. Een van de mooiste tochten die ik in 2023 maakte.
Je start midden in het Hart van Drenthe, een groot natuurgebied van 4000 hectare rond de Drentse dorpen Hooghalen, Grolloo, Elp en Schoonloo. Uitgestrekte bossen, heidevelden, beekdalen, ontelbare vennetjes. Hier kun je nog iets van de wildernis van vroeger eeuwen ervaren. Lichtvervuiling heb je bijna niet, ‘s nachts is het nog pikkedonker, met een overweldigende sterrenhemel. Ook op de grond tref je trouwens mooie sterren...
Lage zonnestralen schieten door de nevel als ik de gebaande paden verlaat, een slingerend bospad in. Vandaag priemen zonneharpen tussen de bomen door. Lichtbundels die ontstaan wanneer vochtige lucht het zonlicht verstrooit. Breekt de zon door na langdurige regen – zoals vannacht – dan heb je de meeste kans op dit soort natuurverschijnselen.
In de uitgestrekte dennenbossen die je doorkruist, hebben lariksen een flinke vinger in de pap. In de herfst verkleuren ze dramatisch mooi. In vele tinten rood lichten ze het donkergroene bos op, als sfeervolle lampionnetjes.
Je volgt een beukenlaan die je even later verruilt voor een pad dat verstopt ligt onder omgevallen bomen. Mag je hier eigenlijk wel komen? vraag ik me af, maar een verbodsbord zie ik niet. Wát een stilte in het bos, al bijna twee uur ben ik niemand tegengekomen. Een ree schiet weg, te snel voor m’n camera die alleen een vage veeg registreert. Vliegenzwammen langs de rand van het pad zijn geschikter voor trage fotografen.
Het zwerfpad kruist beuken- en eikenlanen met hoog opgestapelde bomen langs de randen. In de verte klinkt gezaag van boswerkers. Het bos oogt alsof het er altijd al geweest is. Niets is minder waar: boswachterij Schoonloo is aangelegd door werklozen tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog om heide en zandverstuivingen te beteugelen.
Vlak na de aanleg bestond de boswachterij vooral uit grove dennen, fijnsparren en lariksen. Staatsbosbeheer heeft steeds meer eiken, beuken en berken geplant, waardoor afwisselende bossen zijn ontstaan. Flink wat bomen zijn overigens slachtoffer geworden van een hele reeks stormen. Daarom liggen de bossen bezaaid met omgewaaide exemplaren.
De Trage Tocht komt het bos uit en dat is ook wel weer eens lekker. Het pad gaat langs een uitgestrekt veld, met aan twee kanten fraai gekleurde bosranden. Een wildhut stipt aan dat dit natuurgebied veel reeën en herten telt. Ideale habitat voor de wolf die ook meerdere keren is gesignaleerd.
Je passeert verwilderde akkertjes en velden, ingesloten tussen de bossen. Een rij oude, grillige eiken houdt de wacht. Bossen en velden wisselen elkaar nu af, wat blijft is de stilte. Af en toe zie ik een wandelaar in de verte, maar deze Trage Tocht is zeker een van de stilste routes die ik ken.
Zonder slag of stoot is deze tocht niet ontstaan. Hoge waterstanden maakten sommige paden onbegaanbaar, gebieden zijn afgesloten om het wild rust te gunnen en dassen ondergroeven een bosweg. Routemaker Rob Wolfs is gelukkig niet voor één gat te vangen. Telkens paste hij de route aan, met hulp van vrijwilliger Con van den Bergh. Hulde voor Rob en Con die deze route verzorgen alsof het hun kindje is.
Door alle wijzigingen kom je trouwens niet ver met alleen de wandelgids (uit 2015) in de hand. Neem mijn gps-track mee (kadertje bovenaan) of download de laatste versie van de beschrijving (betaald) op Wandelzoekpagina.
Deze tocht op Wandelzoekpagina.nl >>
Radiosterrenwacht Westerbork komt in zicht. Enorme schotels speuren hier de hemel af naar sterren, zwarte gaten, al dan niet intelligent leven. Een perfecte plek voor dit soort luistervinken, in een van de stilste delen van Nederland. Om de sterrenwichelaars niet te storen moet je trouwens je smartphone uitzetten.
De uitgestrektheid van dit gebied kun je even verder met eigen ogen ontdekken. Je krijgt een adembenemend uitzicht vanaf de veertien meter hoge uitkijktoren, die in 2006 overigens de ‘houtinnovatieprijs’ heeft gewonnen. Je kijkt uit over kleurrijke bossen, verstilde vennen, weidse heidevelden, stuifzandgebieden en de schotels van de sterrenwacht. In de verte kronkelt het Amersdiep.
De oude hooilanden van natuurgebied De Holmers zie je ook liggen. Ze vormen het meest zuidelijke deel van het stroomgebied van de Drentsche Aa. Kort geleden keek je hier nog uit over eentonige aardappelvelden. Het Amersdiep lag destijds als een rechte sloot tussen de weilanden. Nu mag het beekje weer kronkelen, het hele gebied is teruggegeven aan de natuur. Roerdomp, blauwborst, watersnip en veldleeuwerik zijn er blij mee.
Via een pad door de bosrand betreed je nu het gebied waar net nog je ogen overheen dwaalden. Door de bomen zie je de drassige velden van het natuurgebied. Dan ga je de bossen weer in. Je volgt nu een natuurpad dat is aangegeven met een geschilderde bosmier op grote zwerfkeien: het Sprokkelspoor (sprokkel is een Drents woord voor rode bosmier).
Een kronkelend pad, waarbij je niet moet terugschrikken om over omgevallen bomen te klauteren. De paadjes zijn vaak nauwelijks zichtbaar, voor een routemaker is deze tocht beschrijven zacht gezegd een uitdaging. Gelukkig houdt de gps-track je op het juiste spoor. Heideveldjes en vennetjes passeren de revue. Weer zie ik een ree wegschieten, en weer kan m’n camera ‘m niet bijbenen. Vossen en dassen schijnen hier ook te zitten.
Een groot verwilderd heideveld dreigt met een waterballet, maar vlonders behoeden je voor natte voeten. Spekglad zijn de houten planken wel, dus als je niet oppast beland je van de regen in de drup. De uitzichten zijn hier weer fenomenaal.
De zon zakt nu toch wel erg dicht naar de horizon. Dat leidt tot fraaie plaatjes, maar in de schemerige bossen lichten alleen de boomtoppen nog op. Gelukkig is de parkeerplaats nu niet ver meer.
Leuk trouwens om ook alle commentaren te lezen op Wandelzoekpagina. Zo schrijft Tamara: “Soms zijn er van die wandelroutes die je dagen, maanden, jaren bij blijven. Deze Trage Tocht Schoonloo is er zo één. (…) Dichter bij wandelen in de Nederlandse ‘wildernis’ ga je geloof ik niet komen en daarmee behoort deze Trage Tocht tot één van mijn favorieten.”
Deze wandeling heb ik gedaan in november 2023. In het kadertje hieronder zie je meer informatie over de gids waaruit de wandeling afkomstig is. De meest recente versie van routebeschrijving, kaartje en gps-track kun je (met een abonnement of tegen betaling) downloaden op Wandelzoekpagina.nl.
Lees meer over deze wandelgids >>
De volgende wandelroutes uit deze gids staan ook op Frankwandelt, volgens het bekende recept: een verhaaltje gelardeerd met foto’s.
Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.