Esdorpje Schoonloo

Het begint allemaal gemoedelijk in het minuscule esdorpje Schoonloo, dat weliswaar uit de middeleeuwen stamt, maar onmogelijk pittoresk genoemd kan worden. Wel kun je bij eetcafé Hegeman aan de koffie – onderweg kom je geen horeca meer tegen. Na wat stappen langs de weg sla je een pad in tussen velden en een bosrand. Dat het flink geregend heeft de laatste tijd, merken we direct: we moeten langs diepe plassen laveren.

Winterwoods pop-up camping

We duiken het bos in en ontwaren even later witte tenten tussen de hoge dennen. Het blijkt de Winterwoods pop-up camping te zijn, waarbij je – heel hip – in hartje winter kampeert in yurts: ronde tenten die nomaden gebruiken op hun trektochten over de steppes van Centraal-Azië. Van kou hebben ze op Winterwoods geen last, want het is inclusief een heerlijke koudetraining in een soort uit de kluiten gewassen sardientjesblik.

Keien van werklozen

De route vervolgt over bospaden, soms verhard met keien. Boswachterij Schoonloo is deels aangelegd door werklozen tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Doel: het beteugelen van heide en zandverstuivingen. Loodzwaar werk was het, met schop en kruiwagen. Met de veldkeien die vrijkwamen, legden ze de keienwegen aan waar we vandaag overheen hobbelen.

Omgewaaide bomen

Vlak na de aanleg bestond de boswachterij vooral uit grove dennen, fijnsparren en lariksen. Staatsbosbeheer heeft steeds meer eiken, beuken en berken geplant, waardoor afwisselende bossen zijn ontstaan. Flink wat bomen zijn overigens slachtoffer geworden van een hele reeks stormen (in februari 2022): de bossen liggen bezaaid met omgewaaide exemplaren, soms brutaal over ons pad.

Verwilderde velden en heidegebieden

Dit is weliswaar een tocht uit het Roots-gidsje ‘De mooiste boswandelingen van Nederland’, maar hij gaat gelukkig niet alleen door bos. Je wandelt regelmatig langs de bosranden met uitzichten op verwilderde velden en heidegebieden.

Waden door het Grolloërveen

Prachtig is het Grolloërveen, met ruige heide en spiegelende vennetjes. Je wandelt er dwars overheen, op een paadje pal langs het water. Even later is het paadje zelf water geworden dat veel dieper is dan onze schoenen hoog zijn. We banen ons een omweg door de bosrand. Een gezinnetje dat dezelfde route loopt kijkt benauwd.

Rietgekraagde vennen

Maar de uitzichten verderop zijn het waard. Rietgekraagde vennen, goudgele velden bespikkeld met solitaire bomen, diepgroene bosranden in de verte. En wat een rust hier! Volgens de Roots-gids is dit een van de dunst bevolkte gebieden van Nederland.

Wild spotten

Ga je in de vroege ochtend of bij schemering, dan maak je volgens diezelfde gids grote kans om wild te spotten. Vooral reeën kom je hier tegen: ze houden van de afwisseling in dit gebied. In de velden kunnen ze lekker grazen. En mocht er een wolf langskomen, dan vinden ze beschutting in de bossen.

Over water lopen

Nu bereiken we een gebied dat altijd kletsnat is. Gelukkig heeft Staatsbosbeheer een breed vlonderpad aangelegd, waardoor je over het water kunt lopen. Hier krijg je schitterende uitzichten over het Grolloërveen, het grootste veengebied in boswachterij Grolloo. Nu is het winter, maar in het voorjaar maak je kans om geoorde futen, heidelibellen en heidekikkers te zien, in de lente herkenbaar aan hun opvallende blauwe kleur.

Door het waterwoud

We wandelen het bos weer in, dat hier een soort waterwoud is: alle bomen staan met hun voetjes te soppen. Het pad waar de Roots-gids ons per se in wil hebben, is volledig bezaaid met omgewaaide bomen. Dat dwingt ons tot een omweg, die niet verkeerd is: vanaf een fraai laantje met kronkelende eiken kijken we uit over zompig veenland. Opeens horen we geloei.

Galloway-runderen

Het gezinnetje dat we eerder tegenkwamen, wandelt ons nu tegemoet. De vrouw gaat “zeker weten niet verder” over het pad, waarop een kudde Galloway-runderen de weg verspert. Onrustig zwaaien ze met hun kop en ze loeien er een deuntje op los.

Een helletocht

Het gezin heeft slechte ervaringen met oerrunderen. Op een wandelvakantie in Noorwegen kwamen ze nieuwsgierig hun richting op draven. Waarbij manlief als eerste het hazenpad koos. Volgens de vrouw is deze Roots-wandeling sowieso “een helletocht met al die ondergelopen paden”. Als we even later met z’n vijven nog een keer het pad opgaan, stappen de Galloways gelukkig loeiend de natte bossen in.

Creatief met omweggetjes

Nog een paar keer moeten we creatief zijn met omweggetjes vanwege het vele water. En we komen langs het forse Elpermeer: het grootste ven in boswachterij Schoonloo, ontstaan in de laatste IJstijd. Op plekken met veel water in de bodem vormde zich destijds een grote ijsklomp, die de aarde tot een heuvel opdrukte. Toen het ijs smolt, stortte de heuvel in en bleef een krater achter, die zich met water vulde.

De Tweelingen

Galloways begrazen het omliggende gebied, en we maken omtrekkende bewegingen langs wat jonkies op het pad, die je beter niet te dicht kunt naderen want dan wordt Gallo-mama boos. Heidegebied De Tweelingen en een veldkeienweg brengen ons weer veilig terug naar Schoonloo. Het was een helletocht, maar wel een mooie helletocht.