Hermannshöhen: trektocht over de bergkam van het Teutoburgerwoud

De beboste rug van het Teutoburgerwoud vormt het idyllische decor van de bergkamweg Hermannshöhen, vlak over de grens in Duitsland. Oude beukenbossen met tapijten van daslook, grillige kalkrotsformaties, fenomenale vergezichten en pittoreske vakwerkstadjes zijn de ingrediënten van deze trektocht. Ik wandelde vijf etappes.

Uitkijken over het Teutoburgerwoud

Aan de wandel?

115 km

Trektocht van hotel naar hotel

Rheine (station)

Frankwandelt-rating: 80/100

Bekijk het wandelkaartje

Naar de routebeschrijving

Mijn GPS-track

Vanaf de winderige uitkijktoren Steinegge, op 320 meter hoogte, is het uitzicht over het Teutobergerwoud adembenemend. Ver beneden me wuiven de zachtgroene toppen van de oude beukenbossen in de wind. De bergrug waarover de Hermannshöhen loopt, heeft wel iets weg van een reusachtige groene slang die door oneindig laagland kronkelt.

Flink klimmen en dalen

Over die slangenrug heb ik op dat moment al vier dagen gewandeld. Pittige etappes, met flink wat klimmen en dalen en kuiten die daartegen protesteren. Maar zo begint mijn vijfdaagse trektocht niet. De eerste etappe vanaf Rheine – een half uurtje treinen vanuit Hengelo – is zo plat als een dubbeltje.

Opwarm-etappe

Een ‘opwarm-etappe’ schrijft mijn routegidsje eufemistisch; het is gratis verkrijgbaar bij het toerismebureau. Uit een nadeel een voordeeltje peuren, daar zijn ze meester in bij toerismebureaus. Heb je geen opwarming nodig, dan kun je deze etappe met een gerust hart overslaan. Lelijk is hij gelukkig niet. Je wandelt langs akkers en weilanden, en hier en daar wat heide met jeneverbessen. Het aardige dorpje Bevergern, met vakwerkhuisjes en een oude watermolen, zorgt voor afwisseling op die eerste dag.

Steile hellingen

Echt mooi wordt het pas voorbij het dorpje Hörstel, op de tweede etappe. Al snel moet je in de touwen: over een zigzag-paadje stijg je van zeeniveau tot een kleine 200 meter naar de bergkamweg Hermannshöhen. Dat de route over de kam van de berg voert, merk je: links en rechts van het brede bospad dat over de golvende heuvelkam loopt, duikt de aarde naar beneden. Al wandel je op sommige plekken dicht bij die steile hellingen, hoogtevrees krijg je niet snel.

Als in de Franse keuken

En het is aangenaam wandelen op deze warme lentedag in mei. De beukenbossen zorgen voor verkoeling terwijl het bladerdek toch de zon doorlaat. Het gefilterde licht bespeelt tapijten van daslook die de heuvels bedekken. Dat zorgt niet alleen voor visueel spektakel: je reukorgaan waant zich in een Franse keuken door alle knoflookgeuren die vrijkomen.

Stinkende gouwe

Look-zonder-look gaat even verder de knoflook-concurrentie aan met de daslook. En mijn app Plantnet draait overuren van alle wilde bloemen die ik onderweg tegenkom. Zelf herken ik – heel knap – robertskruid en ranonkel. Plantnet helpt me aan namen als grote muur, speenkruid, wilde lijsterbes, zevenster, lievevrouwebedstro en rotsooievaarsbek. De mooiste naam van vandaag is voorbehouden aan een onooglijk geel bloemetje: stinkende gouwe.

Schönes Aussicht

Een lekkere boswandeling tot nog toe, al verlang je op den duur wel naar wat uitzicht. Gelukkig komt dat ook, in de vorm van een officieel ‘schönes Aussicht’, dat ze hier rijkelijk met bordjes hebben aangegeven. Het uitzicht is inderdaad weids en mooi. Velden en bossen in de verte, een kerkje piept op uit het landschap. Verderop ook de onvermijdelijke windmolens, een compleet park tot aan de horizon.

Dörenther klippen

Deze dinsdag is het stil in de uitgestrekte bossen. Af en toe passeert een mountainbiker – die heb je ook hier – of een ‘local’ met z’n hond. Drukker wordt het waar iets bijzonders in zicht komt: de Dörenther klippen, onderdeel van een vier kilometer lang traject vol grillige zandsteenrotsen, die luisteren naar namen als Dreikaiserstuhl en Brochterbeckblick.

Hockendes Weib

De Dörenther klippen zijn het indrukwekkendst. Ik wring me tussen bizarre rotsformaties, die tot veertig meter hoog reiken en verderop de afgrond induiken. Met wat moeite – de ruimte tussen de rotsen is soms heel smal – bereik ik de beroemdste formatie: Hockendes Weib. Met een beetje fantasie ontdek je inderdaad een gehurkte vrouw in de door weer en wind geslepen rotsen. Een moeder veranderde hier in steen toen ze haar kinderen tegen de alles verzwelgende zee beschermde. Althans, zo wil de legende.

Kaarsje branden

Over moeders gesproken: vandaag staan er nogal wat kapelletjes langs het pad. In eentje ga ik een kaarsje branden voor m’n vorig jaar overleden moeder. Ik heb het gevoel dat ze meekijkt met een glimlach. Het gastenboek toont behalve complimenten over de route ook veel wensen voor wereldvrede.

Vakwerkstadje Tecklenburg

Een oude stadspoort trekt je het middeleeuwse stadje Tecklenburg binnen. Bochtige klinkerstraatjes leiden naar een idyllisch plein beschaduwd door een eeuwenoude linde en omgeven door scheve vakwerkhuisjes die tegen elkaar aanleunen. Bij de fontein smullen kinderen van hun ijsjes. Hogerop troont de ruïne van een forse burcht.

Das Nachtwächterhäuschen

Verderop bereik ik m’n nachtverblijf in misschien wel het schattigste vakwerkhuisje: Das Nachtwächterhäuschen. In het authentieke hotel Drei Krönen ertegenover – gevestigd in een historisch vakwerkhuis uit de 16de eeuw – is het goed dineren op het panoramaterras, vanwaar je een uitzicht hebt van wel 60.000 meter, vertelt de vriendelijke ober.

Vegetarische curry

Zelf heb ik momenteel te druk om dat te controleren, want hij dient een smakelijke vegetarische curry op, naar een recept van de Indiase schoonmoeder van de kok. Sowieso kun je in Duitsland goed eten. Onze oosterburen zijn culinair inmiddels het predicaat ‘schnitzelparadijs’ ontstegen; gisteren at ik zalige ‘Spargel’ – asperges. Heren op leeftijd aan een aanpalend tafeltje vertellen elkaar sterke verhalen, gedrenkt in halve liters bier.

Balkon van het Münsterland

Het landschap rond Tecklenburg noemen ze ook wel het ‘balkon van het Münsterland’, omdat je vanuit de hoogte zo mooi over het omliggende laagland kijkt. Daar kun je de volgende dag van genieten – etappe 3 van Tecklenburg naar kuuroord Bad Iburg. Je klimt naar een uitgestrekte hoogvlakte, met fraaie vergezichten over canyons, uitgesleten rotsige steilranden.

Oude kalksteengroeves

Dit is een gebied met veel kalksteen, en dat merk je vandaag. Kilometers lang loop je over een kronkelend pad langs de bovenrand van grote steengroeves, waarin ze kalksteen voor de cementproductie winnen. Veel steengroeves zijn lang geleden stilgelegd en staan nu onder monumentenzorg. Verderop kom je langs een canyon met in de diepte zo’n stilgevallen steengroeve, gevuld met turkooisblauw water.

Klotsende zee

Ze zijn niet per se mooi, maar wel interessant. Al dat kalk is ontstaan in de tijd dat hier nog een enorme zee klotste en kalkrijke schelpen zich afzetten op de bodem. Nadat de zee zich terugtrok, ontstonden de ruige kalksteenruggen waar je pad overheen gaat. Dat pad is vandaag bezaaid met schrale bossen en kalkminnende planten, waaronder de zeldzame kruisgentiaan.

Kneippkuuroord Bad Iburg

Op een hoge heuvel ligt het ongenaakbare 11de eeuwse kasteel en benedictijner klooster Iburg, met aan z’n voeten het stadje Bad Iburg. Dit vriendelijke plaatsje profileert zich als ‘Kneippkuuroord’, maar heeft minder charme dan Tecklenburg.

Hotel met hertjes

Terug naar mijn oerdegelijke hotel dan maar. De ruime kamer, het grote balkon en zicht op grazende hertjes aan de bosrand kunnen niet verhullen dat het aan een drukke weg ligt. Een perfect leven vind je alleen in sprookjes.

Lichte beukenbossen

Langs het kasteel en door het centrum van Bad Iburg voert de route de volgende dag. Al snel geven de oude beukenbossen weer acte de présence, evenals de daslook-tapijten en de vele andere wilde bloemen. Beukenbossen zijn lichte, opgeruimde bossen omdat beuken de ondergroei flink onder de duim houden. Let maar eens op als je door een beukenbos wandelt hoe weinig struiken en andere bomen eronder groeien.

Nog fraaiere uitzichten

Tot aan het eindpunt bij uitkijktoren Steinegge ontmoet ik geen andere wandelaars vandaag. Blijkbaar is dit geen populaire etappe, maar mooi is hij zeker. Wat minder gepolijst misschien, met op sommige hellingen een flinke kaalslag door bosbouw, maar de uitzichten zijn nóg fraaier dan die van gisteren.

Bad Rothenfelde met gradeerwerken

Die uitkijktoren is weliswaar het eindpunt van deze etappe, maar mijn eindpunt is nog niet in zicht. De Gaststätte van vandaag ligt in Bad Rothenfelde, ruim vijf kilometer verderop. Saaie kilometers door buitenwijken en langs een weg. Maar je krijgt er wel wat voor terug: in het fraaie kuuroord vind je twee bijzondere gradeerwerken, gebouwd in 1777 en 1822.

Zilte zeelucht opsnuiven

Ze bestaan uit elf meter hoge houten muren bekleed met sleedoorntakken. Daar doorheen sijpelt voortdurend water uit zoute bronnen. Zon en wind laten het water verdampen en zo ontstaat zilte lucht die doet denken aan zeelucht en heilzaam schijnt te zijn. In ieder geval is het op deze warme dag bijzonder aangenaam om langs de ruim 412 meter lange muren te wandelen en de zilte zeelucht op te snuiven.

Honingkoekstadje Borgholzhausen

Je krijgt er een ware energie-boost van. Gelukkig maar, want vanaf Bad Rothenfelde naar eindpunt Halle is het zo’n 25 kilometer stevig doortrappen. Die kilometers zijn niet allemaal even mooi, al brengt de etappe opnieuw een waaier aan fraais in stelling. Zoals de Luisenturm, die uitzicht biedt over honingkoekstadje Borgholzhausen.

Heinrich Schulze Ladencafé

Dat aangename stadje doorkruis je even later. Ga dan vooral koffie drinken in Heinrich Schulze Ladencafé. Inderdaad een kruising tussen café en winkel, waar je je tegoed kunt doen aan ‘köstliche Gebäck- und Lebkuchenspezialitäten’. Verderop fleuren burcht Ravensberg en uitzichtpunt Kaffeemühle het pad verder op. Al moeten ze opboksen tegen een snelweg die je over moet en een paar taaie asfalttrajecten.

Fraai langeafstandspad

Maar al met al: wát een rijkdom dat je zo vlak over de grens een fraai langeafstandspad vindt. De overige acht etappes ga ik zeker een keer doen.

Hermannshöhen: de feiten op een rij

De bergkamweg Hermannshöhen geldt als één van de mooiste hooggelegen wandelpaden van Duitsland. Hij bestaat uit twee wandelroutes die de Duitsers hebben samengevoegd: de Hermannsweg en de Eggeweg.

Romeinse legioenen verslaan

Beide paden lopen naadloos in elkaar over en hebben een totale lengte van 220 kilometer die je in zo’n 13 etappes kunt voltooien. De Hermannsweg (156 kilometer lang) is een van Duitslands oudste langeafstandspaden. Naamgever is de Germaanse krijgsheer Hermann de Cherusk die met zijn stam drie Romeinse legioenen in de pan hakte.

Gemarkeerde route

Fijn is dat de route gemarkeerd is met een witte letter H op een zwarte achtergrond. De bordjes op bomen en palen leiden je over het pad. Al laat de Duitse ‘Gründlichkeit’ af en toe verstek gaan: 100 procent op de bordjes vertrouwen is af te raden. Neem daarom de gps-tracks mee of een goede kaart waarop de route staat. Bij Amazon is een waterbestendige kaart met de route en allerlei tips te koop.

Bekijk deze wandelkaart op Amazon.nl >>

Etappes en hotels langs de Hermannshöhen

Ik wandelde de volgende vijf etappes van de Hermannshöhen en logeerde onderweg in vier hotels en gasthuizen.

Etappe 1: Rheine – Hörstel

• Lengte: 21 kilometer
• Verblijf in: Haus Hilckman

Dit hotel op Booking.com

Etappe 2: Hörstel – Tecklenburg

• Lengte: 22 kilometer
• Verblijf in: Das Nachtwächterhäuschen

Dit hotel op Booking.com

Etappe 3: Tecklenburg – Bad Iburg

• Lengte: 21 kilometer
• Verblijf in: Waldhotel Felsenkeller

Dit hotel op Booking.com

Etappe 4: Bad Iburg – Bad Rothenfelde

• Lengte: 25 kilometer
• Verblijf in: Haus Hilckman

Dit hotel op Booking.com

Etappe 5: Bad Rothenfelde – Halle

• Lengte: 26 kilometer

Mooiste huisjes midden in de natuur

Op Natuurhuisje.nl vind je unieke vakantiehuisjes midden in de natuur. In een natuurhuisje kun je je heerlijk terugtrekken van het drukke, dagelijkse bestaan. Je komt helemaal tot rust.

Bekijk natuurhuisjes >>

Foto’s van deze wandeling

Alle foto's in dit artikel heb ik geschoten met de Fujifilm X-E3, een lekker compacte systeemcamera. Benieuwd naar deze camera? Bekijk mijn review. Of bekijk mijn Top 10 Systeemcamera's tot €1.000.

De beste camera’s en verrekijkers!

Zoek je een geweldige camera of verrekijker voor onderweg? Ik heb de allerbeste camera's en kijkers voor je op een rij gezet. Gebaseerd op reviews en testen van de experts.

• Beste compactcamera's >>
• Beste spiegelreflexen >>
• Beste systeemcamera's >>
• Beste verrekijkers >>

Gepost in: Duitsland | Aantal hits: 2091 | Door Frank van der Meer

• wandelvakanties